Verzet en rede – Susan Neiman
Politiek , VS / januari 22, 2018

Hebben we Donald Trump te danken aan Michel Foucault? De Amerikaanse filosoof Susan Neiman vindt de ideeën van Foucault en andere postmoderne denkers in ieder geval medeverantwoordelijk voor de opkomst van Trump. Want Foucault ondermijnde het idee van ‘de waarheid’.  Hij stelde dat iedere aanspraak op de waarheid ook een aanspraak op de macht is. Zo verdween ‘de waarheid’ uit het zicht als een universele maatstaf. Iedere bewering is immers niet meer dan een poging de macht te grijpen. Maar hoe heeft het postmodernisme Trump geholpen? De tekst van Neiman stelt dat met grote kracht, maar de redenering erachter is lastig te volgen. Zonder het zeker te weten durf ik wel te beweren dat Trump de werken van Foucault en andere postmodernen nooit gelezen heeft. Dat hoeft uiteraard ook niet. Is Trump dan een postmodernist omdat hij een slordige omgang met de feiten heeft? Waarheid Zelfs zijn talloze leugens betekenen niet dat hij het concept ‘waarheid’ bestrijdt. Hij stelt juist dat hij – en hij alleen – de waarheid spreekt. Ook al beweerde hij twee minuten geleden het tegendeel van wat hij nu zegt. Hij beschuldigt critici van het verspreiden van nepnieuws. Het klopt dat Trumps aanspraken op waarheid aanspraken…

Vuur en woede – In het Witte Huis van Trump – Michael Wolff
Politiek , VS / januari 6, 2018

Een kind is Donald Trump, president van de Verenigde Staten. Volgens zijn strateeg Steve Bannon leek hij wel negen jaar. Hij kon ook overkomen als een recalcitrante tweejarige, die niet in de hand houden is. Dat zijn nog maar twee van de vele, vele negatieve karakteristieken van president Trump in het boek Fire and Fury van Michael Wolff, razendsnel vertaald als Vuur en woede.  Zijn medewerkers beschrijven hem als een domme idioot. Hij heeft amper een inhoudelijke agenda behalve wat stokpaardjes, interesseert zich niet voor beleid, heeft weinig kennis, verdiept zich niet in zaken en leest niet of nauwelijks. Zijn informatiebron is televisie. Via drie schermen houdt hij het nieuws in de gaten op zijn slaapkamer waar hij zich vaak aan het begin van de avond terugtrekt met een cheeseburger. En hij belt, vooral met mede-miljardairs als Rupert Murdoch. En de laatste persoon die hem spreekt heeft een grote invloed op de beslissingen. Wolff beschrijft het presidentschap van Trump als voortdurende pogingen de chaos te beheersen. Dat leidde in de eerste maanden tot veel wisselingen van de wacht, met een reeks aan topadviseurs die vertrokken of de laan werden uitgestuurd. Daarnaast beschrijft Wolff de eerste negen maanden vooral als een botsing…

Nee is niet genoeg – Naomi Klein
Politiek , VS / oktober 26, 2017

Journaliste-activiste Naomi Klein zet uiteen waarom verzet tegen president Donald Trump nodig is. En waarom het niet alleen om Trump gaat. Ze biedt een sterke analyse, maar haar remedie is kortzichtig en simplistisch.   In een boekwinkel in Amsterdam zag ik een klein kaartje waarin een verkoper het boek Nee is niet genoeg in warme bewoordingen aanbeval. “Naomi Klein kon wel eens onze redder zijn,” was de laatste zin. Dat Klein verering oproept zag ik eerder bij haar optreden in Tuschinski, Amsterdam, bij het verschijnen van haar boek over klimaatverandering. Naomi Klein is radicaal, maar toch acceptabel voor een breed publiek. Dat komt misschien voor een deel door haar onberispelijke voorkomen: een keurige dame. Ze is activistisch en uitgesproken, maar niet al te simplistisch opruiend. En vooral geeft ze haar lezers ondanks alle misère een opbeurend gevoel: wij staan aan de goede kant. Frankenstein ‘Nee is niet genoeg’ is in het oeuvre van Klein een beknopt werkje. Na haar omvangrijke boeken over de macht van het merk (No Logo), de werking van het neoliberalisme (De Shock Doctrine) en de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering (No Time) is dit een snel geschreven essay om de klap van de overwinning van Donald Trump…

Hillbilly Blues – J. D. Vance
VS / juli 12, 2017

Na de overwinning van Donald Trump in de verkiezingen van 2016 werd één groep aangewezen als de belangrijkste kracht achter zijn winst: de vergeten witte arbeidersklasse. Door die groep aan te spreken, die traditioneel op de Democraten stemde, wist hij Hillary Clinton te verslaan. Wat zat daar achter? Dit boek zou dat kunnen verklaren. Dit zijn de memoires van iemand uit deze klasse die zich aan dat milieu heeft ontworsteld.  Zijn herinneringen zijn nietsontziend, eerlijk, hartverscheurend en uiterst fascinerend. Ze geven een inkijkje in een wereld waar vooral clichés over worden opgedist. Hier komen die ook voorbij, nog groter en feller dan een buitenstaander ze zou durven presenteren. Maar ze worden ook genuanceerd en soms ontkracht. J.D. Vance (1984) is een hillbilly. De hillbillies zijn een bergvolk, de bewoners van de Appalachen. Ze zijn sterk gehecht aan hun onafhankelijkheid, eigenzinnig, trots, impulsief, geneigd tot geweld en verslaving, vaak arm en niet erg aangepast aan het moderne leven. Familiebanden zijn sterk en belangrijk. Ze staan ver van de mainstream Amerikaanse cultuur. Ze zijn pessimistisch,  wantrouwen de instituties en zijn vatbaar voor allerlei samenzweringstheorieën. Chaos Dat geldt ook voor Vance, die voor een belangrijk deel door zijn grootmoeder – Mamaw –  werd…

25 dingen die je nog niet weet over Donald Trump
Politiek , VS / juni 6, 2016

25 feiten over Donald Trump Toen Donald Trump zich op 16 juni 2015 presenteerde als presidentskandidaat voor de Republikeinen kwam hij de roltrap van de Trump Tower af op de klanken van Rockin’ in the free world van Neil Young.   Meer dan 27 miljoen mensen zagen in 2004 de finale van het eerste seizoen van The Apprentice, het reality-tv programma waarin Donald Trump kandidaten selecteerde voor een functie binnen zijn bedrijf.   Op het derde huwelijk van Donald Trump was Hillary Clinton een van de 350 gasten. Hij heeft smetvrees. In 2011 speelde Donald Trump met het idee zich kandidaat te stellen voor het presidentschap voor de Republikeinen. Het tijdschrift Forbes schatte zijn vermogen in 1997 op $ 1,4 miljard. Hij zei $ 3.6 miljard te bezitten. In 1999 overwoog hij presidentskandidaat te worden voor de Reform partij. Als zijn ideale running mate noemde hij Oprah Winfrey: ‘Ze is populair, briljant en een fantastische vrouw.’ Het ‘gouden elite’ programma ter waarde van $ 50.000 van Trump University, het opleidingsinstituut van Donald Trump, werd bij wijze van aanbieding aangeboden voor $34.995. Het gouden-elite programma omvatte vijf ‘retraites’ over thema’s als ‘je rijkdom vasthouden’ en een-op-een onderricht van een Trump U-mentor. De…

The rise and fall of American growth, Robert J. Gordon
Toekomst , VS / april 17, 2016

Het leven in Amerika in 1870 was vies, zwaar, arm, ongezond, gevaarlijk, onaangenaam, traag, duur, kort, ongeschoold, saai,  onsmakelijk en geïsoleerd. Dat beeld rijst op uit de eerste hoofdstukken van het boek van de econoom Robert Gordon over opkomst en verval van de Amerikaanse groei. Het leken de Middeleeuwen wel,  of nee, de prehistorie. Inderdaad, een van de tussentitels luidt: from prehistory to the modern era in 70 years. Of het nu voeding, kleding, huisvesting of transport was, tussen 1870 en 1940 ging de levensstandaard van Amerikanen razendsnel omhoog. Door de aanleg van riolering, waterleiding, gas, telefoon en elektriciteit werden huizen aangesloten op netwerken. De auto transformeerde het transport, de steden en het platteland in een oogwenk. En daarna gebeurde er niet zo heel veel meer, afgezien van wat deelgebieden zoals communicatie en informatie. Tot 1970 zette de stevige groei van de levensstandaard zich wel door, maar daarna vlakte ook die af. De enige opflikkering in de afgelopen 45 jaar was tussen 1994 en 2004, toen onder invloed van internet en automatisering er een stimulans van de groei was. En de komende 25 jaar ziet het er niet beter uit voor de groei. Gordon gelooft niet in de komst van…

Tussen de wereld en mij – Ta-Nehisi Coates
Politiek , VS / januari 3, 2016

In de film The Hateful  Eight van Quentin Tarantino zegt de zwarte majoor Warren op een gegeven moment dat iedere zwarte een middel nodig heeft om blanken te ontwapenen. Anders redt hij het niet. Ik zal niet verklappen wat zijn vreedzame middel is om te overleven in die gewelddadige tijd vlak na de Amerikaanse Burgeroorlog, maar ik moest wel denken aan het pamflet van Ta-Nehisi Coates, Between the world and me, vertaald als  Tussen de wereld en mij. Ook hier gaat het om overleven in een vijandige wereld. ‘De mensen die geloven dat ze wit zijn’  staan tegenover de ‘black people’. Dit is een zeer lichamelijke ervaring. Op ieder moment heeft de Amerikaanse staat de beschikking over het zwarte lichaam, schrijft Coates.  Het vernietigen van het zwarte lichaam is geen uitzondering, maar behoort tot het erfgoed van de Verenigde Staten. Dat uitte zich in slavernij, in lynchen en nu in het politiegeweld tegen zwarte mensen. Maar het gaat verder dan dat. Er heerst een constante angst, een angst die zwarte kinderen van jongs af aan mee krijgen, die levensbepalend is. De angst zat in de muziek, in de houding van de stoere jongens op de straathoeken. Het was de angst…

Guantánamo Dagboek
Al Qaida en aanverwanten , Midden-Oosten , VS / augustus 9, 2015

Korte inhoud: Het gevangenisdagboek van een van de Guantánamo gevangenen, die al elf jaar vast zit zonder dat er enig redelijk vermoeden van schuld lijkt te zijn. Een verhaal over foltering, sadisme, isolement, en het verzet daartegen. Stelling van het boek: De Amerikanen verraden zichzelf door mij op deze manier vast te houden. Stijl: direct, simpel. Geschikt voor: iedereen die wil weten hoe het er op Guantánamo aan toe gaat en dat wil horen van een gevangene zelf.

Power, Faith and Fantasy, America in the Middle East – Michael B. Oren
Algemeen , Midden-Oosten , VS / december 3, 2011

Korte inhoud: De geschiedenis van de Amerikaanse betrekkingen met het Midden-Oosten sinds de stichting van de republiek in 1776 tot aan de oorlog van 2003 in Irak. Met de nadruk op de eerste honderdvijftig jaar, tot het einde van de Tweede Wereldoorlog. Bomvol anekdotes en mooie details uit rijk bronnenmateriaal, maar ook met heldere analyses. Stelling van het boek: De Amerikanen deden in het Midden-Oosten meer goed dan kwaad. Stijl: Historisch, inlevend, analytisch. Geschikt voor: Deze voormalige New York Times bestseller is geschikt voor een breed publiek.

De oorlogen van Obama / Obama’s Wars – Bob Woodward
VS / oktober 31, 2010

“Het lijkt erop dat je betere bronnen hebt dan ik,”zegt president Barack Obama tegen journalist Bob Woodward aan het eind van een interview. ‘No, sir,’ antwoordt Woodward beleefd. Maar Woodward weet wel bijna alles over de beraadslagingen die leiden tot het besluit om het aantal Amerikaanse militairen in Afghanistan fors uit te breiden. Zijn verslag is dan ook zeer gedetailleerd. Soms leest het boek als de notulen van de vele vergaderingen in het Witte Huis. Woord voor woord wordt genoteerd wat de verschillende gesprekspartners naar voren hebben gebracht. Dat kan vermoeiend zijn, maar juist door de details wordt het beeld helemaal ingevuld op een vaak ontluisterende wijze.