“Toen de schrijver van ‘Kaputt‘ en ‘De huid’ zijn einde voelde naderen, had hij er behoefte aan enige opheldering over zijn leven te geven. De wire-recorder, die hij in zijn kamer liet opstellen, raakte defect. Toen dacht Malaparte aan de ‘Tempo’-redacteur Vegliani, die hij had leren kennen als een ernstig, betrouwbaar mens.” Zo begint de flaptekst van dit boekje van 160 pagina’s, waarin het leven van Curzio Malaparte beschreven wordt.
En hij is het waard. Malaparte was zelf bijna een romanfiguur is die, als hij niet had bestaan, bedacht had moeten worden. Werkelijkheid en verdichting vermengen zich in zijn leven, net als in zijn werken, zonder moeite.
Het boek opent met een bijna surrealistische beschrijving van de laatste tocht van Malaparte. Een blikseminslag in zijn geboorteplaats Prato kondigde zijn dood aan. Agenten langs de weg leveren commentaar. “Het is Malaparte.” “Malaparte was een deugniet.”
Malaparte was de zoon van Erich Suckert, een Duitse zakenman, fantast en avonturier, en van een knappe Italiaanse. Al op jonge leeftijd kwam Malaparte met allerlei vreemde verhalen. Zo wist hij op een dag te vertellen dat de bliksem een van zijn speelkameraadjes had getroffen en hem ‘tot as’ had verbrand. Zijn behoefte om verwend te worden maakte dat hij de waarheid soms tekort deed, schrijft de biograaf.
Al op zeer jonge leeftijd was Malaparte politiek en journalistiek actief. Hij vocht mee in de Eerste Wereldoorlog en werd getroffen door mosterdgas. In 1919 vocht hij het eerste van een stuk of zestien duels uit, met de sabel.
Een paar jaar later werd hij lid van de fascistische beweging. Vegliani neemt dat als een voldongen feit aan, en verklaart niet waarom hij dat deed.
Maar met de top van de beweging had hij wisselende betrekkingen. In 1933 werd hij gearresteerd, vanwege de publicatie van De techniek van de staatsgreep, maar ook omdat Mussolini hem niet kon uitstaan. Hij werd een balling in eigen land, maar door zijn vriendschap met een van de andere fascistische kopstukken kreeg hij geleidelijk meer vrijheid.
Over de oorlog is dit boek wel erg kort. De ervaringen die hij opdeed als correspondent aan het front worden amper genoemd. Ook de Amerikanen arresteerden Malaparte, alvorens hem als gids aan te nemen.
Over zijn naoorlogse carrière is het boek uitvoeriger. Geflopte toneelstukken die Malaparte in Parijs op het podium bracht, een debacle met een revue, zijn verhoudingen met vrouwen. Een blijkbaar krankzinnige Amerikaanse achtervolgde hem en pleegde uiteindelijk zelfmoord, waar hij zich schuldig over voelde.
Op een reis naar China openbaarde zich een ziekte. Malaparte werd teruggevlogen naar Italië. Aan zijn ziekbed was het een komen en gaan van politici, priesters en arbeiders. In het ziekenhuis ontstond een strijd om de ziel van Malaparte. Hij hemelt het China van Mao op als een vrij land, maar het is onduidelijk of hij communist is geworden. Tegelijk is hij een veeleisende patiënt, die zijn eten van zorgvuldig geselecteerde restaurants laat komen en zijn melk van een honderd kilometer verder op gelegen boerderij. De katholieken hadden succes: Malaparte, die als protestant door het leven ging, stierf als lid van de roomse kerk.
Het boekje is duidelijk geschreven als snelle reactie op de dood van Malaparte. In het Italië van zijn tijd was hij, zo blijkt hieruit, een vooraanstaande figuur. Wie het vijftig jaar later leest, mist veel. De context van leven en werk wordt amper uit de doeken gedaan. Het is geen volwaardige biografie, maar echt een fragment van zijn tijd en een kleinood in de Malaparte-verzameling.
Franco Vegliani, Malaparte (1958)
Geen reacties