Korte inhoud: Dit is het verhaal van een jonge man die ontsnapt is uit een kamp in Noord-Korea waar hij ook geboren is. Het beschrijft zijn leven in het kamp, het systeem van de kampen, zijn ontsnapping en een deel van zijn leven na de vlucht, in Zuid-Korea en de Verenigde Staten.
Stelling van het boek: Noord-Korea is een hel.
Stijl: Journalistiek, geen autobiografie.
Geschikt voor: Iedereen met belangstelling voor Noord-Korea, totalitaire regimes of aangrijpende persoonlijke geschiedenissen.
Waardering: 
Kamp 14 beslaat vele tientallen kilometers en er zijn 50.000 gevangenen. Het ligt niet ver van Pyongyang. Shin Dong-Hyuk wordt er geboren als kind van twee gevangenen in Kamp 14, niet heel ver Jarenlang is het leven in het kamp het enige dat hij kende. Van de buitenwereld heeft hij amper benul.
Het kampsysteem is van een zeer vergaande wreedheid en zeer primitief. Het is een Hobbesiaanse wereld, waar het leven kort, arm, ruw en eenzaam is.
Die krijgen alleen maismeel, gezouten kool en koolsoep te eten. Dat vullen ze aan met ratten, insecten en kikkers. Ook van een enigszins normaal gezinsleven is geen sprake. Shin eet vaak het middageten van zijn moeder op. Overleven, dat is het enige dat telt. Klikken wordt aangemoedigd. Zwijgen over de ‘misdaden’ van anderen wordt keihard bestraft.
De gevangenen moeten van jongs af aan keihard werken, op het land en in fabrieken. Onderwijs is er amper.
Er heerst een strijd van allen tegen allen. Niemand is te vertrouwen, ook de eigen familie niet. Maar toch ontstaan soms bijzondere banden. Shin wordt in een ondergrondse gevangenis geholpen door een man die als ‘Oom’ wil worden aangesproken. Later maakt hij kennis met een nieuwkomer die hem van alles vertelt over de buitenwereld. Vooral de verhalen over geroosterd vlees maken indruk. Hij besluit de nieuwkomer niet te verraden.
Samen ontsnappen ze.
Shin komt terecht in een schimmige wereld van dieven, zwarte markt handelaren en zwervers. De totalitaire staat Noord-Korea, met het opgepoetste beed dat de propaganda ervan schetst, bestaat niet in werkelijkheid. Noord-Korea is vooral een ongeordende, falende staat. Controle ontbreekt grotendeels, corruptie is er des te meer. Voor een pakje sigaretten of wat eten knijpen soldaten een oogje toe. Het staat in schril contrast met het kamp, waar alles en iedereen in de gaten wordt gehouden en op de minste overtreding draconische straffen staan. Shin had wel het geluk dat hij ontsnapte in een tijd waarin de controle op het verkeer tussen steden minder streng was.
Dit boek is grotendeels het verhaal van één persoon, maar het is geen autobiografie. Het verhaal is opgetekend door een ervaren journalist van de Washington Post. Dat is prettig, want als het verhaal vanuit de eerste persoon opgeschreven zou zijn, zou het moeilijker zijn om het te geloven. Veel van de informatie is uiteraard afkomstig van Shin, maar het is duidelijk dat schrijver Blaine Harden heeft geprobeerd die te controleren en dat ook hij zijn twijfels heeft gehad. En hij heeft het verhaal in een bredere context geplaatst, waardoor we meer over Noord- en een beetje over Zuid-Korea te weten komen.
Harden maakt expliciet een vergelijking met de concentatiekampen van de nazi’s. Zelfs Anne Frank wordt genoemd. Dat is niet bedoeld als relativering van het een of het ander, maar lijkt wel een aanzet te moeten geven tot het ondernemen van verder niet genoemde actie. De opmerking dat deze kampen al vijftig jaar bestaan, lijkt daar ook op te duiden. Waarom gebeurt er niets tegen, is de expliciete vraag? Maar in Zuid-Korea, het succesvolle deel van Korea, is er weinig interesse in de noorderbuur en zijn inwoners.
Vreemd genoeg wordt de vergelijking met de goelag van de Sovjet-Unie niet gemaakt. Die ligt voor de hand, zeker gezien de ideologische achtergrond. Wellicht is de achtergrond daarvan dat de Sovjet-kampen minder bekend.
Dit boek kan bijdragen aan een verandering van het beeld van Noord-Korea, een land waar vaak met een bijna vertederende fascinatie naar wordt gekeken, als een soort poppenkast. Dat is het niet.
Blaine Harden, Vlucht uit Kamp 14. Het onvoorstelbare levensverhaal van een jongen die opgroeide in een Noord-Koreaans concentratiekamp (2012)
Geen reacties