Korte inhoud: Het verhaal van de Russische vrouwen-actiegroep Pussy Riot die in 2011 internationale aandacht trok met een optreden in een kathedraal in Moskou. Journalist Masha Gessen geeft een gedetailleerd beeld van deze groep en verbergt haar sympathie voor Pussy Riot niet.
Stelling van het boek: De leden van Pussy Riot zijn de dissidenten van tegenwoordig.
Stijl: Journalistiek, mooi opgeschreven, dicht op de huid.
Waardering:
Geschikt voor: Pussy Riot-fans en Poetin-haters.
Het was de slechtste video die Pussy Riot ooit gemaakt had, daar waren ze het snel over eens na hun actie in de Christus-Verlosser Kathedraal in Moskou. Er was een hoop misgegaan, van een van de leden van de actiegroep was de bivakmuts afgetrokken, er waren niet uitgenodigde journalisten.
Maar het punk-gebed in de kathedraal werd wel het beroemdste optreden van Pussy Riot.
Na de actie ontkwamen de vijf leden die optraden. Maar drie van hen werden later opgepakt, na een zenuwslopende tijd waarin ze aan de politie proberen te ontsnappen.
De arrestanten Nadya, Maria en Kat zijn de hoofdpersonen van dit boek, de andere leden van Pussy Riot blijven anoniem en komen maar mondjesmaat in het boek voor.Het ‘punkgebed’ in de kathedraal en de optredens met de liedjes over Poetin hebben het idee gevestigd dat Pussy Riot een punkband is. Maar dat is het niet en was het nooit. De muziek en de video’s waren een manier om aandacht te krijgen, om een boodschap over te brengen.Het begin van Pussy Riot ligt een paar jaar eerder, zo rond 2007 in Sint Petersburg in een kunstenaarsgroep Voina (Oorlog). Ze wilden het niet houden bij de kreten van de oppositie, maar een eigen taal vinden om protest aan te tekenen.
Het protest, als het die naam mag hebben, kreeg een surrealistische lading en deed denken aan acties van Provo of dada. Een geplande actie was om een kunstenaar in een kluis in een stalinistische wolkenkrabber te tillen. Een andere actie was om in de kleding van een priester met een politiepet op voedsel te stelen uit een supermarkt. Een andere keer gingen diverse koppels neuken in een museum. Maar de acties werden confronterender en sommige leden vluchten naar het buitenland. Nadya en haar man Petya kregen een kind en de tijd van acties leek achter hun te liggen.
Maar in december 2011 kwam het protest in Rusland tegen Poetin weer op. Nadya was feministische theorie gaan studeren. Langzaam kwamen de ingrediënten bij elkaar: korte optredens, opruiende teksten, opvallende outfits, alleen door vrouwen uitgevoerd. Op 7 november 2011 werd het blog gelanceerd en de eerste clip gepubliceerd.
Er volgen een aantal spectaculaire optredens of acties, zoals bij een gevangenis. Pussy Riot werd bekend. Maar het werd steeds lastiger een plek te vinden waar een actie nog meer aandacht zou trekken. De Christus-Verlosser Kathedraal was zo’n plek. Maar het was duidelijk dat ze hiermee een grens hadden overschreden.
Gessen beschrijft nauwkeurig het proces dat volgde op de arrestatie en dat wereldwijd aandacht trok. Het werd met merkwaardige getuigen, een soms hysterische rechter, protesten buiten de rechtszaal en de verdachten in hun kooien een Alice in Wonderland-achtige vertoning. De straf van twee jaar was echter reëel genoeg, zeker gezien de omstandigheden in Russische gevangenissen.
Dit boek biedt op het eerste gezicht vooral een uitgebreide, gedetailleerde en empathische reportage over drie leden van Pussy Riot. Het zet een aantal veel voorkomende misverstanden recht en biedt met uitgebreide citaten inzicht in hun denkwereld.
Het biedt echter ook inzicht in de manier waarop in het huidige Rusland met kritiek en verzet wordt omgegaan. De lijnen met het verleden, met name het optreden tegen dissidenten in de Sovjet-tijd, blijven intact. Aan de ene kant staan creatieve oppositieactivisten, die met een bewonderenswaardige volharding doorgaan. Gessen heeft zelfs over ‘grote kunst’, die echter door velen niet begrepen wordt.
Daar tegenover staat een juridisch en politiek systeem dat niet van plan is hier sympathie voor op te brengen. Het is wel duidelijk wat de sterkste krachten zijn. Maar Pussy Riot heeft geholpen om hier de aandacht op te vestigen. Veranderen, dat is een andere zaak.
Masha Gessen, Words will break cement. The passion of Pussy Riot.(2014)
Geen reacties