Marine Le Pen evenaarde in april 2017 haar vader Jean-Marie. Die haalde in 2002 net als zij de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Maar daarin was hij kansloos tegen Jacques Chirac. Met het aandeel stemmen in de tweede ronde kan ze hem overtroeven, aldus de peilingen .
Is Marine echt ‘op weg naar de macht’, zoals de ondertitel van het boek van mijn oud-collega René ter Steege luidt? Dat valt nog te bezien.

Dit boek, het enige Nederlandstalige over Marine, is vooral een politieke biografie, waarin haar opkomst wordt beschreven. Het is ook een familiegeschiedenis, een familiedrama zelfs, waarin de dochter de strijd aangaat met haar vader, die ondanks zijn 88 jaar nog steeds overal commentaar op geeft, ook als het Marine niet uitkomt. Dat wordt allemaal tamelijk zakelijk gebracht. Er wordt in dit boek amper gepsychologiseerd en ook weinig geduid. Dat moet de lezer zelf maar doen. Bij een beladen onderwerp stelt de schrijver zich terughoudend op en dat is ook wel eens fijn.

Macht, het presidentschap, mag nog een stap te ver zijn, invloed heeft Marine en het Front National zeker. Conservatief rechts heeft delen van de retoriek van de Le Pens overgenomen. Het onderscheid tussen extreem-rechts en rechts vervaagt, aldus het boek.  Sommige politici van ‘gevestigde partijen’ doen uitspraken die Marine Le Pen niet zou doen.
Aan de andere kant is er een sterke overeenkomst tussen het economisch programma van het Front National en dat van de communistische vakbond CGT. Marine is een veel fellere tegenstander van het kapitalisme dan haar vader en wil het ‘liberalisme’ op allerlei manieren terugdringen. De schrijver waagt zich dan ook niet aan een duiding van Le Pen in het politieke landschap waarin de aardverschuivingen dagelijkse kost zijn geworden.
Marine was aanvankelijk advocaat, ze verdedigde illegalen die hun uitzetting aanvochten. Maar ze werd de partij ingezogen. De leiding ging van vader op dochter over, en ook allerlei andere prominente posities worden door familieleden of hun partners ingenomen. Wat dat betreft doet het denken aan die andere clan, die in het Witte Huis en Mar-a-Lago. De familiebetrekkingen voorkomen botsingen uiteraard niet. Marine is letterlijk en figuurlijk nooit van haar vader afgekomen, heeft de echte ‘vadermoord’ niet aangedurfd of gekund. Nog steeds is hij erevoorzitter en zijn geest waart ook op andere manieren nog steeds rond in de partij. Marine heeft de partij van zijn antisemitische invloeden willen ontdoen, maar dat is niet volledig gelukt.
Naast de familiebanden zijn er ook veel zakelijke lijnen in de ‘Le Pen BV’, met allerlei organisaties die subsidiegelden incasseren voor trainingen en andere lastig te controleren zaken. Het Front is ook een familiebedrijf dat aan velen uit de clan een lucratieve functie biedt. De kiezers van het Front accepteren dat allemaal, een reeks van kleinere en grotere schandalen lijkt weinig invloed te hebben op de aantrekkingskracht. Want die anderen zijn net zo, is het slechte excuus.

Dit boek geeft de indruk dat Marine nog niet helemaal klaar is met de omvorming van de partij, die misschien wel heel modern in een Marineblauwe beweging moet transformeren. Over vijf jaar is Marine er waarschijnlijk nog, om de weg naar de macht verder te vervolgen. Of anders haar nichtje Marion wel.

(Disclaimer: René is niet alleen mijn oud-collega, ik heb zelfs een rolletje in het ontstaan van het boek. Toen hij zei dat zich na zijn pensionering verveelde, zei ik dat hij misschien een nieuwe versie van zijn eerdere boek over het Front National kon schrijven. Dat leidde tot dit geheel nieuwe boek.)