De eerste vergadering van het college van B en W waarin Ed van Thijn burgemeester viel hem een beetje tegen. Het ging over dorpshuizen, delen van bestemmingsplannen, kinderdagverblijven en een ‘plan van aanpak voor de woensdagmiddagrecreatie’. Na afloop roept hij uit: “Er was niet een punt dat mijn echte belangstelling had.” Was dit nou de baan waar op hij zo gehoopt had?

Maar in zijn tien jaar als burgemeester had hij niet alleen met dit soort triviale zaken te maken. De krakers, de Bijlmerramp, de Stopera, de mislukte kandidatuur voor de Olympische Spelen, de opkomst van de Centrumpartij, en als slot de IRT-affaire doen de besprekingen over bestemmingsplannen en buurthuizen verbleken. Bij besturen in Amsterdam gaat het nu eenmaal soms om zaken van nationaal of zelfs internationaal niveau en soms gaat het over zaken die hooguit voor een buurt van belang zijn.

In een openhartig verslag heeft hij er verslag van gedaan in BM. Van Thijn is ook hier een vlot verteller, met gevoel voor het pakkende detail en hij weet over het algemeen de vaart in het verhaal te houden. Wat zijn verslag echt aantrekkelijk maakt, is de persoonlijke toon. Van Thijn verbergt zijn emoties niet. Daarbij erkent hij fouten in zijn optreden, maar laat hij geen twijfel toe over zijn uitgangspunten. Dat hij 'politiek correct' was (en is)? "Het zij zo."

Zeker in het begin van zijn ambtsperiode speelde de strijd met de kraakbeweging de hoofdrol. Het dieptepunt werd bereikt met de dood van kraker Hans Kok in een politiecel. Het was in die tijd dat er twee bommen werden geplaatst in een leegstand pand naast de ambtswoning. De bommen waren niet afgegaan, maar als dat was gebeurd had Van Thijn het vrijwel zeker niet overleefd.
Van Thijn beschrijft hoe het onderzoek naar de dood van Kok zeer gebrekkig werd uitgevoerd. Er zijn drie onderzoeken nodig voor de doodsoorzaak boven tafel komt. Maar er is geen bewijs dat een van de betrokken functionarissen heeft gefaald. Ook Van Thijn blijft met een kater achter.

De kraakbeweging speelde ook een beslissende rol in het debacle van de kandidatuur voor de Spelen in 1992. Van Thijn zegt nooit de illusie te hebben gehad dat Amsterdam kon winnen. Maar als de stad tweede was geworden, dan was er een kans geweest om een volgende keer wel eerste te worden. Maar mede door de Nolympics acties eindigde Amsterdam als laatste.

Dit boek, is ook als het al een paar jaar oud, nog steeds boeiend om te lezen. Want veel problemen van de grote stad zijn niet veranderd. De stad was te klein toen toenmalig hoofdcommissaris Eric Nordholt rassenrellen voorspelde. In december 1988 verscheen een rapport over criminaliteit onder Marokkaanse jongeren. Het Parool komt er als eerste mee. Van Thijn bezweert dat er geen intentie om het rapport onder tafel te houden, een verwijt dat hem blijft achtervolgen. Er komt, in de woorden van Van Thijn, ‘een radicaal plan van aanpak’, met individuele begeleiding. Dat wordt ‘een van de weinige goed functionerende preventieprojecten’. Maar twintig jaar is er juist kritiek op de effectiviteit van dat project. En de problemen zijn eerder groter dan kleiner.

Een ander terugkerend thema is dat van overschrijding van kosten bij grote projecten. In de tijd van Van Thijn ging het om de Stopera. Deskundigen hadden al voorspeld dat de officiële inschatting te laag was. Als die adviezen waren gevolgd, was de Stopera er nooit gekomen. Vervang Stopera door Noord/Zuidlijn en het verhaal kan exact worden gekopieerd.

Over die Noord/Zuidlijn wordt al in die jaren overlegd met Den Haag. Van Thijn beschrijft hoe toenmalig minister van Verkeer en Waterstaat Hanja Maij-Weggen hem tijdens de moeizaam verlopende onderhandelingen via een briefje belooft dat het rijk de kosten voor de inflatie (de zogenaamde indexering) zal betalen. Het briefje is misschien wel een half miljard waard is, beseft Van Thijn. Hij bergt het zo goed op dat hij het niet meer terug kan vinden. Veel later vindt hij het terug, om het gelijk weer kwijt te raken. Amsterdam moet nu zelf opdraaien voor de gestegen bouwkosten van de Noord/Zuidlijn. Toch een duur kladbriefje.

Waardering:

Ed van Thijn, BM
Amsterdam, 2003