Boekenstrijd

Hafiz wordt geboren in Peshawar, de Pakistaanse stad die vol zit met Afghaanse vluchtelingen. Hij is ontzettend gesteld op zijn een jaar jongere zus Leila. Als zij plotseling overlijdt, verandert de jonge Hafiz. Hij raakt in zichzelf gekeerd en zegt weinig. Maar hij neemt wel de beslissing om naar een islamitische school te gaan. Vandaar is het een kleine stap naar de Taliban. Die hebben dan al enige tijd Kaboel in handen. In Afghanistan gaat hij niet naar het front, maar maakt hij deel uit van de religieuze politie, onderdeel van het ministerie ter Bevordering van Deugdzaamheid en de Bestrijding der Onzedelijkheid.

Farah Karimi, die onlangs haar carrière als politica voor GroenLinks beëindigde, bracht in 2000 voor het eerst een bezoek aan Afghanistan, De taliban waren nog aan de macht. Afghanistan was destijds een vrouwengevangenis. De enige vrouwen die op straat te zien waren, bedelden, met een armpje uitgestoken vanonder een boerka. Karimi keerde er de laatste jaren vier keer terug en kwam er steeds somberder vandaan. Van die reizen, de ontwikkelingen in Afghanistan, en het politieke debat in Nederland doet ze verslag in dit boek. Ze spreekt met vrouwen, soms onder zulke rigide veiligheidsmaatregelen, dat het op ontmoetingen tussen spionnen lijkt, maar gaat ook het gesprek aan met krijgsheren. En als de gevreesde krijgsheer Ismal Khan haar maar kortaf te woord staat, spreekt ze hem streng toe, met effect. Ze reist lange stukken met een voormalige taliban door het land. Ze probeert de vrouwen in het parlement ertoe te bewegen meer samen te werken en hun oude loyaliteiten aan stam en etnische groep op zij te zetten.

Dit is een zeer actueel en scherp boek over Afghanistan. Het legt haarfijn en met grote betrokkenheid de problemen bloot van het land na de val van de Taliban. Alles is erger dan iedereen altijd al dacht. De onwetenheid en onverschilligheid van de Amerikanen, de machiavellistische politiek van Musharraf en de Pakistaanse inlichtingendienst ISI, de corruptie en uitgekooktheid van de krijgsheren, en de machteloosheid van president Hamid Karzai. Ondertussen vertelt ze de geschiedenis van het land op beeldende wijze.  De schrijfster van dit boek, Sarah Chayes, was verslaggever voor de National Public Radio en ging in 2001 naar Pakistan om de nasleep van de aanslagen van 11 september te verslaan. Een eerste, misschien wel cruciale beslissing om geen boerka te dragen, maar mannenkleren. Daarmee valt ze niet erg op, en heeft ze een grotere bewegingsvrijheid. Ook door bij een Afghaanse familie in te trekken, toont ze haar eigenzinnigheid. Naast haar bed staat een kalasjnikov. Zo werd wat begon als een redelijk gewone opdracht, de aanzet tot een geheel ander leven. Chayes werd gegrepen, geobsedeerd door Afghanistan. Ze rekent af met de journalistiek, waarin toch eigenlijk alleen ruimte is voor verhalen die op een of andere manier al bekend zijn, en…

Wachten op hard bewijs of handelen op grond van vermoedens; dat is het dilemma voor de bestrijders van terrorisme. Volgens journalist Ron Suskind heeft de regering van de VS voor het laatste gekozen. 

Adam Khan was een voormalige Amerikaanse marinier, in dienst van de CIA. Hij sprak vloeiend Pashtun, een van de belangrijkste talen in Afghanistan. Gary Berntsen die de CIA-manschappen in Afghanistan zou leiden, wilde hem graag in zijn team, want in de inlichtingendienst waren er zeer weinigen met Khans kwalificaties. Maar hogergeplaatsten vonden dat Khan op het hoofdkantoor in Langley, Virginia onmisbaar was. Daar moest hij, aldus een boze Berntsen, ‘trouwaktes’ vertalen.