Boekenstrijd

Op de boekpresentatie van het boek Thuis bij de vijand van Natascha van Weezel was, raakte ik in gesprek met een bezoeker. Hij vertelde dat hij regelmatig de discussie aangaat met de man die bijna iedere dag op de Dam staat met een stand met Palestijnse vlaggen en foto’s van het optreden van Israëlische soldaten. Hij deelt er folders uit, roept tot boycot van Israëlische producten en trekt aardig wat publiek. De man op de boekpresentatie had zijn verweer gereed, zei hij, en hij toonde een Israëlische vlag die hij in zijn jaszak, boven zijn hart, meedroeg. Geen buitenland is in Nederland en dan vooral in Amsterdam met zoveel emoties beladen als Israël en de Palestijnse gebieden. Alleen al de benaming kan tot controverse leiden. Zijn het de Palestijnse gebieden, Palestina, Judea en Samaria, bezet gebied, bevrijd gebied? Als journalist van het Parool ben ik een paar keer bij bijeenkomsten geweest van het Joods Marokkaans Netwerk Amsterdam, een club van vooral hoogopgeleide en welbespraakte Joden en Marokkanen die probeerden de spanningen tussen de bevolkingsgroepen te verminderen. De bijeenkomsten waren soms gemoedelijk, met lekker eten, soms fel, met scherpe discussies. Moesten de niet-Joodse deelnemers het bestaansrecht van Israël erkennen of kon…

Eind 2014 gaan Duitsers in Dresden de straat op onder de noemer Patriottische Europeanen tegen de Islamisering van het Avondland (Pegida). Toenemende aantallen asielzoekers, onder andere door de oorlog in Syrië, en aanslagen in Europa zorgen voor verontrusting bij een groep burgers, die zich niet gehoord voelt en dus de straat op gaat met leuzen als ‘Wij zijn het volk’. De uit Amsterdam afkomstige en deels in Dresden wonende filosoof en filmer Jurriën Rood observeert de protesten van en tegen Pegida en het debat eromheen. In dit boek staan verslagen van die observaties, afgewisseld met zijn beschouwingen over waarden, opvattingen en het debat over migratie en islam in Nederland en Duitsland. Alsof dat niet genoeg is, presenteert hij ook zijn eigen oplossingen voor een paar lastige problemen. Rood stelt zichzelf en de lezer voortdurend vragen. Zo werpt hij de kwestie op of het zin heeft om naar de Pegida-demonstranten te luisteren. Of kunnen ze als xenofoob worden afgeschilderd en daarna worden genegeerd, zoals in Duitsland vaak gebeurt. Hij wil luisteren, maar daarbij is wel een ontwikkeling waar te nemen. Aanvankelijk probeert Rood met een open oor de klachten van Pegida aan te horen, in tegenstelling tot wat volgens hem in…

Het inmiddels opgeheven Amsterdamse stadsdeel Slotervaart had op zijn website een speciale sectie voor de buitenlandse pers. Een Duitse journalist gaf stadsdeelvoorzitter Ahmed Marcouch de eretitel ‘Sheriff van Klein-Marokko’. Ian Buruma schreef voor de New Yorker een artikel waarin hij een hoofdrol had en de VPRO zond een documentaire over hem uit. Over Marcouch valt dus het een en ander te vertellen, en dat heb ik ook gedaan toen ik nog de Amsterdamse stadspolitiek versloeg voor Het Parool. Af toe was alle aandacht voor de man en zijn uitspraken misschien wat overdreven, maar meestal waren er goede redenen voor. Want Marcouch belichaamt als geen ander de strijd rond dé thema’s van afgelopen jaren: immigratie, integratie, islam, criminaliteit, achterstand en emancipatie. En er is zelfs alle reden een boek over hem te schrijven. Maar deze autobiografie is vooral een gemiste kans.

Amadou is een ondernemende, intelligente en rustige Senegalees, die in Dakar koffie en croissants serveert. Met Engelssprekende toeristen oefent hij de taal. Zoals met Parool-verslaggever Marcel van Engelen, die daar verslag doet van de wederwaardigheden van kunstenaar Peter Klashorst. Van Engelen gaat niet in op de uitnodiging van Amadou te komen eten. Maar hij geeft hem wel zijn visitekaartje. Een paar maanden later belt Amadou ineens. Hij is in Nederland. Zogenaamd als muzikant is hij het land binnen gekomen. Van Engelen raadt hem aan terug te gaan. Want een illegaal bestaan in Nederland is niet erg aantrekkelijk, weet hij. Er ontwikkelt zich desondanks iets van vriendschap tussen de twee.