Boekenstrijd

Volgens de bekende militair historicus Martin van Creveld valt de geschiedenis van de oorlog in de twintigste eeuw in twee delen uiteen: voor en na 6 augustus 1945, toen de Amerikanen een atoombom op Hiroshima lieten vallen. In dit boek van Van Creveld is ook een breuk aan te treffen: tot hij bij die datum komt is de beschrijving van de ontwikkelingen vrij conventioneel,  om daarna als een echte guerillastrijder te verrassen met onverhoedse, boude en provocerende uitspraken. Misschien is dat om Van Creveld vooral wil verklaren waarom conventionele strijdkrachten zo vaak falen in hun strijd tegen minder georganiseerde en zwakkere strijders, of die nu partizanen, vrijheidsstrijders, opstandelingen of terroristen worden genoemd. Het zijn de best getrainde, uitgeruste en machtigste legers die dit overkomt: van Vietnam tot Tsjetjenië, van Nederlands-Indië tot Algerije, van de intifada tot de opstand in Irak.

Recensie door: Luc Panhuysen Is “het Westen” superieur? Is onze beschaving beter dan alle andere op de wereld? Lieden als Berlusconi, Bolkestein en Pim Fortuyn beweren het. De meeste politici echter peinzen niet over het doen van dergelijke uitspraken. Het beledigt allerlei bevolkingsgroepen en dat levert in een democratie alleen maar gedoe op. Toch zijn alle westerse politici ervan overtuigd dat de mensenrechten overal moeten gelden en dat hun eigen staatsvorm, de democratie, wenselijk is voor de hele globe. Maar je zegt iets vies als je de volgende stap zet. Het westerse erfgoed is een ideologie zonder ideologen.

“Als de internationale gemeenschap geen manier vindt om Afghanistan opnieuw op te bouwen, dan zal een vloed aan wapens, geld en smokkelwaar de poreuze grenzen van die staat doorkruizen en de wereld voor iedereen onveilig maken.” Dat is de laatste zin van het boek van de Amerikaanse Afghanistan-kenner Barnett Rubin dat voor het eerst verscheen in 1995. De voorspelling dat Afghanistan een bron van onrust kan worden, is uitgekomen, hoewel Rubin in zijn rijtje rampen niet de fundamentalistische ideologie en de uitvalsbasis van terrorisme noemt. En het onheilspellende is dat zijn woorden eigenlijk nog steeds waar zijn.

Met de macaber getitelde Gestapu Kup probeerde de Indonesische communistische partij, samen met sympathiserende officieren, in 1965 de macht te grijpen. De rol van president Soekarno was daarbij zeer ambivalent.

Op 1 mei 1989 liep ik in Dresden, toen nog Oost-Duitsland, mee met de jaarlijkse parade ter gelegenheid van de Dag van de Arbeid. Niet dat ik, of één van de andere geschiedenisstudenten met wie ik de DDR bezocht, geloofde in de ideologie van de Sozialistische Einheitspartei Deutschlands. Daarmee onderscheidden we ons niet van de plaatselijke inwoners, die verplicht de paar honderd meter meeliepen langs het partijkader. De demonstranten gingen vervolgens aan het bier en de worst, de spandoeken die opriepen tot productieverhoging en internationale solidariteit, werden met karretjes naar het beginpunt van de demonstratie vervoerd om door volgende betogers nogmaals langs de partijbonzen gevoerd te worden.

Een klassieker (wat een afgezaagd woord wordt dat) over de oorlog in Indochina in de jaren vijftig tussen de Vietminh en de Fransen en hun bondgenoten. Een zeer afwisselend boek, met verslagen van diverse militaire confrontaties, dagboekaantekeningen en analyses.