Er is een samenzwering gaande om de religieuze motivatie van moordenaars als Mohamed Bouyeri en de Amerikaanse legerpsychiater Nidal Malik Hassan te verzwijgen. Dat gebeurt omdat inlichtingendiensten moslimagenten nodig hebben om te infiltreren in radicale islamitische groepen. Als de islam verantwoordelijk wordt gehouden voor de moorden, wordt dat lastig en daarom is het officieel beleid daar zo min mogelijk aandacht aan te besteden.
Aldus Ayaan Hirsi Ali in haar nieuwe boek Nomade, het vervolg op Mijn vrijheid. Ze besteedt geen enkel woord aan de talloze publicaties van bijvoorbeeld de Nederlandse inlichtingendienst over het islamitisch geïnspireerd terrorisme of aan de rechtszaak waarin de religieuze overtuiging van Bouyeri uitgebreid is besproken. Volgens Hirsi Ali mag niet worden erkend dat ‘de islamitische geschriften, de Profeet en de Koran’ de basis voor jihad bieden. Het is dus duidelijk dat Hirsi Ali na haar vertrek (‘verbanning’) uit Nederland haar toon niet heeft gewijzigd.
Typerend voor Ayaan Hirsi Ali is ook in dit boek de verweving van het persoonlijke en het politieke. Voor een deel is het een familiegeschiedenis. Hirsi Ali vertelt uitgebreid over haar ingewikkelde betrekkingen met haar familieleden, zoals ze dat ook deed in Mijn vrijheid. Ze schrijft over haar stervende vader in een Brits hospitaal en neven en nichten die hun weg in het westen zoeken, nadat ze Somalië achter zich hebben gelaten. Ze ‘stuurt’ een brief aan haar overleden grootmoeder en haar ongeboren kind.
Net als in Mijn vrijheid komt haar vertrek naar Amerika aan de orde. Ze noemt dat een verbanning, in een verwijzing naar de episode waarin toenmalig minister Rita Verdonk besloot haar Nederlands paspoort in te nemen. Ze stelt dat Verdonk daarmee wraak nam voor haar weigering de minister te steunen in haar strijd om het leiderschap van de VVD. De verhalen dat Verdonk dit deed uit redenen van politieke opportunisme deden destijds ook de ronde, maar waren niet hard te maken.
Verdonk
Verbanning blijft een vreemd woord. Hirsi Ali had al eerder besloten om Nederland te verlaten, omdat ze dacht dat ze daar vrijer zou zijn en ook minder gebukt zou gaan onder de noodzakelijke beveiliging.
Merkwaardig is de fout die ze maakt door te schrijven dat Verdonk met haar op de lijst van de VVD stond om de Fortuyn-stemmers te winnen. Dat was niet zo; Verdonk kwam er pas als minister bij. Ook vreemd is dat ze schrijft dat zij de achterdocht wekte van Verdonk omdat ze de steun had van ‘wijze man’ Frits Bolkestein. Is ze vergeten dat Bolkestein Verdonk steunde in de lijsttrekkerstrijd? (Een andere fout is dat ze schrijft dat de moeder van Bouyeri enkele dagen voor de moord op Van Gogh was overleden. Het was een paar jaar.)
Naast al deze autobiografische verhalen is dit boek ook een politiek pamflet, met een bijtende analyse rond de thema’s seks, geld en geweld in de islamitische cultuur en een reeks opvallende aanbevelingen. Geheel in lijn met haar eerdere optredens is haar oproep om op te komen voor moslimvrouwen, die met allerlei vormen van onderdrukking worden geconfronteerd.
Huis-tuin-en-keuken islam
Volgens Ayaan Hirsi Ali zijn pogingen om de Koran op een modernere wijze te interpreteren tot mislukking gedoemd. Daarmee zit ze op een lijn met de fundamentalisten die iedere nieuwe uitleg verbieden.
Ze ziet weinig tot geen onderscheid tussen de huis-tuin-en-keuken islam en de radicale islam. De een is de wegbereider voor de ander. Dat leidt tot uitspraken als “Het dominante moslimdenken lijkt vandaag de dag volledig in de ban te zijn van de jihad,” en “De islam is een gewelddadige manier van leven.” Het doet je afvragen hoe het kan dat in veel landen moslims en niet-moslims voor het grootste deel vredig samenleven. Maar voor verzoening is bij Hirsi Ali geen plaats. Dat is ‘gif’.
Nieuw is haar streven naar een verbond met de christenen. Die moeten proberen moslims te bekeren. Voor een adept van de Verlichting en een overtuigd atheïste is dat een grote stap. Maar dat is noodzakelijk want ‘in zekere zin zijn we al in oorlog’ met de islamitische cultuur. En in oorlog moet je bondgenoten zoeken. Het pleidooi is inmiddels overgenomen door haar voormalige bondgenoot Geert Wilders.
Hirsi Ali gaat er vanuit dat het westen wint, maar is er blijkbaar niet zeker van dat de seculiere krachten daar sterk genoeg voor zijn. Ze hebben de hulp van de rooms-katholieke kerk en de gematigde protestanten nodig. Die moeten de wijken in waar moslims wonen, en daar zendingsarbeid verrichten. Hirsi Ali biedt de moslims letterlijk Jezus aan. Want de fout van het Westen is geweest om migranten toe te laten, maar hun waarden grotendeels ongemoeid te laten. Ze namen hun eigen opvattingen mee, en nu zitten we met de gevolgen.
Ze vraagt haar atheïstische vrienden om vergiffenis voor deze opmerkelijke handreiking aan de gelovigen. Misschien is deze ommekeer de weerslag van haar verblijf in de Verenigde Staten, waar religie nog veel meer een kracht in het publieke domein is dan in Nederland. Maar opmerkelijk blijft het, de atheïst die gelovigen een ander geloof aanbeveelt. Het doet denken aan een uitspraak die aan Voltaire wordt toegeschreven: “Als God niet bestond, moest hij worden uitgevonden.”
Ayaan Hirsi Ali heeft in het Nederlandse en wereldwijde debat over integratie en islam een nuttige rol gehad, bijvoorbeeld door eerwraak onder de aandacht te brengen. Met dit boek is dat veel minder het geval. Ze generaliseert, overdrijft en polariseert. Dat hoort ook bij een activiste. Ze zoomt in op een deel van de realiteit, maar heeft geen oog voor andere delen daarvan. Haar uitgesproken, – om niet te zeggen radicale – opvattingen bieden geen oplossing.
Ayaan Hirsi Ali, Nomade (2010)
Met dank aan Bruna
Lees ook de besprekingen van Mijn vrijheid en Ketters van Ayaan Hirsi Ali.
Geen reacties