Boekenstrijd

Colonnes pantservoertuigen en tanks doorkruisen het Oekraïense platteland. Steden worden belegerd, mensen worden verjaagd. 2022? Ja. Maar ook 1941. Iets meer dan tachtig jaar geleden viel nazi-Duitsland met enkele bondgenoten de Sovjet-Unie binnen. In hun gelederen, aan het zuidelijke front, bevond zich journalist, auteur, enfant terrible Curzio Malaparte. Gestoken in het uniform van kapitein van de Italiaanse alpenjagers trok hij met Roemeense en Duitse eenheden mee, onderdeel van een reusachtige machinerie die werd losgelaten op een enorm gebied. Tot september 1941 blijft Malaparte aan het front. Vanuit Roemenië ging hij door het huidige Moldavië en dan naar Oekraïne, het cruciale strijdtoneel. Dan wordt hij teruggeroepen. Zijn versie van de veldtocht strookt niet met de propaganda van het fascistische Italië. Maar na enkele maanden huisarrest mag hij opnieuw vertrekken, dit keer naar het noordelijk front rond Leningrad, waar de Finnen tegen de Sovjet-Russen vechten in een bevroren landschap. Roemenië en Finland waren in de periode die in dit boek wordt beschreven kleinere bondgenoten van Duitsland. Finland was in 1939 aangevallen door de Sovjet-Unie. In maart 1940 capituleerde het. Toen de Duitsers de Sovjet-Unie in 1941 aanvielen, werden de Finnen hun bondgenoten. Ook Roemenië verloor grondgebied voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog, niet…

“Toen de schrijver van ‘Kaputt‘ en ‘De huid’ zijn einde voelde naderen, had hij er behoefte aan enige opheldering over zijn leven te geven. De wire-recorder, die hij in zijn kamer liet opstellen, raakte defect. Toen dacht Malaparte aan de ‘Tempo’-redacteur Vegliani, die hij had leren kennen als een ernstig, betrouwbaar mens.” Zo begint de flaptekst van dit boekje van 160 pagina’s, waarin het leven van Curzio Malaparte beschreven wordt. En hij is het waard. Malaparte was zelf bijna een romanfiguur is die, als hij niet had bestaan, bedacht had moeten worden. Werkelijkheid en verdichting vermengen zich in zijn leven, net als in zijn werken, zonder moeite.

De Huid is het bizarre, onrustbarende, gruwelijke en parodoxale verhaal van de bevrijding van Italië door de Amerikanen, opgetekend door de voormalig oorlogscorrespondent Curzio Malaparte. Het staat vol met de meest wonderlijke en ongeloofwaardige verhalen en is meer fabel en allegorie dan verslaglegging. En dat ook nog eens meer dan bloemrijk weergegeven. Malaparte voert ons mee langs achterbuurten van Napels met zijn jeugdige prostituees, de dinerzaal van een Amerikaanse generaal, zijn eigen villa op het eiland Capri, jeugdige homoseksuele verzetstrijders die er vreemde rituelen op na houden.

Kaputt is het schitterende relaas van de Italiaanse oorlogscorrespondent Curzio Malaparte van de Tweede Wereldoorlog. Hij reisde door Finland, Roemenië, Polen, de Oekraïne en Italië. Hij sprak met nazi’s, joden, diplomaten, echtgenotes van diplomaten en militairen. Deze verhalen zijn surrealistisch, wreed, poëtisch en toch ook realistisch. De hoofdstukken heten naar dieren: de paarden, de ratten, de honden, de vliegen, de rendieren, de vogels. De paarden waren vastgevroren in een meer in Finland. De honden zochten hun voedsel onder de tanks. De verhalen van Malaparte in Kaputt zijn onvergetelijk. Malaparte schreef ook De Huid, over de bevrijding van Napels, de Techniek van de Staatsgreep en je vindt hier een bespreking van een merkwaardige biografie van deze opvallende figuur.