De schemering van de democratie – Anne Applebaum
Geschiedenis , Na 1945 / december 21, 2020

Waar zijn de rechtse critici van Trump, Johnson, Orbán? Waar zijn de aanhangers van ouderwets liberalisme en conservatisme gebleven? Waarom hebben zovelen van rechts in landen als Polen en Hongarije, maar ook in het VK en de VS, zich geschaard achter de populistische leiders? En dat terwijl die populisten ook de instituties aanvallen, zoals de universiteiten en de media, waaruit hun intellectuele helpers zijn voortgekomen? Historica en journaliste Anne Applebaum schrijft in het persoonlijke en boeiende The Twilight of Democracy (Bep Fontijns vertaling De schemering van democratie verschijnt in oktober) over ‘dit verraad van de intellectuelen’, waarbij ze leunt op dit werk uit het interbellum van Julien Benda. Geloofsbrieven Benda vond dat de intellectuelen universele waarden aan de kant hadden gezet door te kiezen voor ‘politieke driften’ en voor belangen. In zijn tijd waren dat het nationalisme en de klassenstrijd. Tegenwoordig valt een groot deel van de rechterflank voor een nieuwe vorm van autoritaire nationalisme, dat misschien niet op militaire manier agressief is tegenover andere staten, maar wel tegen alle bedreigingen van buiten: of het nu handel is, regels en verdragen of – favoriet doelwit – migranten. Voor dit onderzoek naar de veranderingen op de rechtervleugel beschikt Applebaum over de…

Falend licht – Ivan Krastev en Stephen Holmes (recensie)
Europa , Politiek , Rusland , VS / november 30, 2019

  Dertig jaar geleden kwam de Koude Oorlog ten einde, met een klinkende en geweldloze overwinning van het Westen. De Berlijnse Muur werd neergehaald en vanaf toen was nog maar  één weg naar een succesvolle samenleving, die van het Westen, de liberale, kapitalistische democratie. Zo leek het in 1989. De zaken staan er nu heel anders voor. Populistische leiders in landen als Hongarije en Polen verwerpen essentiële elementen van de democratische rechtsstaat, zoals vrije pers en onafhankelijke rechtspraak. Vladimir Poetin gaat in Rusland heel wat stappen verder. Hij mengt zich in verkiezingen van andere landen, , intervenieert her en der en komt ermee weg. Ondertussen willen de VS geen voorbeeld voor de wereld meer zijn en komt China op als mogelijke rivaal op wereldschaal. De vele vormen van imitatie In hun boek Falend licht verklaren de Amerikaanse jurist en politicoloog Stephen Holmes en de Bulgaarse politiek denker Ivan Krastev deze ontwikkelingen aan de hand van het begrip imitatie. Dat is een breed begrip dat zich kan uitstrekken van het ‘leren van’ ( dat is ook een vorm van nadoen) tot parodie (spottend nadoen). En dat blijkt een vruchtbare invalshoek. Het idee was immers dat de Oost-Europese landen en Rusland alleen…