De democratie staat onder druk. Althans, een deel van de bevolking is ontevreden met de huidige vorm van democratie. Dat is het uitgangspunt van De black box democratie van Dilara Bilgiç. Ze stelt een grondige verbouwing voor van de staatsinrichting van Nederland. En dat in een boekje van ruim 100 pagina’s. Wat is precies het probleem van de democratie? Bilgiç begint met de uitspraak van Geert Wilders over het ‘nepparlement’. Het parlement houdt er andere meningen op na dan het gros van de bevolking. In ieder geval een deel van de bevolking is ontevreden, stelt Bilgiç. In haar speurtocht naar de oorzaken gaat ze te rade bij allerlei filosofen en denkers, van Plato tot David van Reybrouck. Ze gaat in op wat ‘waarheid’ is. Is dat wat overeenkomt met de werkelijkheid? Of is de waarheid dat wat nuttig is voor een bepaald doel? Ze verwijst naar Donald Trump, die ziet wat hij wil zien. De ambitie van de auteur is om deze beide visies te verenigen. Dat kun je ambitieus noemen. Koningin Wilhelmina Verkiezingen zijn voor haar niet de oplossing, eerder een onderdeel van het probleem. Ze vertrouwt liever op lotingen, zoals David van Reybrouck ook betoogde in zijn pamflet…
Er is de laatste tijd veel aandacht voor de vraag hoe politieke partijen (maar ook buitenlandse mogendheden en bedrijven) kiezers proberen te beïnvloeden. Dat levert meestal geen fraaie verhalen op: manipulatie met nepnieuws, de al dan niet echte tweestrijd met een tegenstander en het opportunistisch overnemen van andermans politieke ideeën. Deze strategieën en meer komen voorbij in het boek Megafoonpolitiek van Kaj Leers. (disclaimer – ik ken Kaj al jaren.) Het gaat vooral over campagnes in Nederland, maar ook andere Europese landen en de Verenigde Staten komen aan bod. In de manier waarop partijen zich aan de buitenwereld en de kiezer presenteren gaat het om ‘perceptiemanagement’, stelt Kaj Leers. Ze willen de perceptie van de partij door de kiezer beheersen. Hoe komen we over? Uiteraard lukt het niet dat beeld compleet te sturen. En misschien slagen ze maar voor een klein deel in, maar ze steken er veel werk in. Boeman Een belangrijke strategie, zeker in verkiezingstijd, is het uitroepen van een andere partij tot boeman. Door die partij als de ultieme tegenstander af te schilderen, kun je stemmen trekken, ook van de aanhang van andere partijen. Bijvoorbeeld de PvdA tegen de VVD in 2012. Een ander middel om andere…
Een verzameling artikelen over de mannen en die ene vrouw rond Fortuyn, die eerder in HP/detijd verschenen. Hilarisch geschreven, maar weinig diepgang. Veel dwepen met de normaalheid bij Mat Herben. De lijfwachten van Pim die ‘alles voor hem over hadden’. Het is een portret van een deel van wat sociologen de moderne burgerij noemen. Bij geen van de gesprekspartners is maar het begin van een politieke gedachte te vinden, maar Van Roosmalen heeft dergelijke bespiegelingen ook niet aangewakkerd. Maar dat zal toch niet de enige reden zijn. De beweging van Pim wordt hier neergezet als een kleinburgerlijke groep met een enorm minderwaardigheidscomplex. Dat wordt gecompenseerd door agressie of naïviteit. De schrijver beschikt over bepaald inlevingsvermogen, wat het niet helemaal een ironische blik geeft. Merkwaardig genoeg is het te dun: waar zijn Bomhoff, Heinsbroek, Langendam, De Jong etc.? De indruk ontstaat ook dat wie deze mensen om zich heen verzameld zelf niet helemaal spoort. De titel is erg flauw, een beetje ranzig en vooral uit de lucht gegrepen. Ook dit boek is maar een bouwsteen voor een meer omvattend werk over Fortuyn en zijn beweging. Zie ook: De Vrienden van Pim en De jonge Fortuyn