Journalist Evan Wright trok met het First Recon bataljon van het US Marine Corps mee tijdens de veldtocht in Irak in 2003. Hij trof het, want hij raakte tussen een verzameling redelijk excentrieke militairen verzeild in de meest hachelijke avonturen, en bevond zich vaak aan de spits van het front.

First Recon trok met een groep Humvee’s Irak binnen en diende vooral als verkenningseenheid, maar ook om het vuur van de vijand te trekken, en als afleidingsmanouvre. Dat laatste wisten de militairen zelf niet.

Wright is als embedded reporter zelf niet al te nadrukkelijk aanwezig. Hij weet in dit boek allerlei belangrijke thema’s aan te snijden en is daarbij ook een sterk visionair. .

De invasie van Irak door de Verenigde Staten die in de boeken als een modeloperatie wordt beschreven, komt in het boek van Wright, de weergave van ervaringen van de soldaten aan het front, heel wat minder fraai en doordacht naar voren. De ‘frictie’ waar oorlog mee gepaard gaat, voert de boventoon. Vooral het middenkader, waaronder de min of meer geschifte en zeker ongeschikte Captain America, moet het ontgelden.

Wright beschrijft de gewone Marines met een grote mate van respect en sympatie. Iceman, de teamleider waar hij bij ingedeeld is,  is bijna altijd koel, de chauffeur heeft een onbedwingbaar gevoel voor humor. De hospik, zelf geen Marine, komt naar voren als een zeer verstandig en humane man.

Maar het killersinstinct is sterk ontwikkeld. Deze mannen willen het ultieme taboe, het verbod om te doden, doorbreken. En ze zijn er goed in. Ze schieten raak, ook als het beter was dat ze zouden missen. Zo worden twee kamelenherders, jongens nog, geraakt als de mariniers een vliegveld innemen.

De regels (ROE) zijn voor de inname van het vliegveld versoepeld. Het is een soort free fire zone geworden, hebben de officieren besloten. Sommige onderofficieren weigeren die verandering door te geven. Ze vinden het onzinnig. Wright zet terecht vraagtekens bij de regels die van boven af worden opgelegd. De beslissing ligt toch bij de marinier met de vinger aan de trekker.

Er vallen geregeld burgerslachtoffers. Soms door fouten, maar vaker door de manier van oorlog voeren. De Iraakse militairen trekken hun uniformen uit. De fedayeen verschuilen zich in scholen of hospitalen. Ongeuniformeerde observanten geven informatie door via mobiele telefoons of radio’s. Een paar keer wordt zo’n figuur door een scherpschutter uitgeschakeld en neemt het mortiervuur vervolgens af. Maar terwijl de militairen van First Recon over het algemeen terughoudend proberen te reageren, wordt van hogerhand soms anders beslist. 1000-pond bommen op een gehucht, artillerievuur op een stad, het verzet moet soms met het zwaarste geschut worden gestopt. En dat terwijl iedereen weet dat het een averechts effect zal hebben. De dagen in Baghdad, aan het eind, zijn dan ook deprimerend. De mariniers moeten hier en daar beveiligen, maar ze komen er snel achter dat er geen plan is voor de bezetting en dat alles hap-snap en zonder enige richting gaat.

In dit boek komt de oorlog weer heel dicht bij. Gruwelijk, macaber, onmenselijk en bloedstollend fascinerend, al te menselijk.
Waardering:

Evan Wright, Generation Kill. Devil Dogs, Iceman, Captain America and the new face of American War