Korte inhoud: Een journalist van Le Monde onderzoekt in Libië het seksleven van Moammar Khaddafi. Dat was gewelddadig, extreem, exorbitant en een belangrijk machtsmiddel. Niemand was veilig voor hem.

Stelling: Er is te weinig aandacht voor de seksuele misdaden van Khaddafi.

Stijl: Journalistiek, niet diepgravend.

Geschikt voor: personen die geïntereseerd zijn in de werking van macht, in Khaddafi.

De Libische dicatator Moammar Khaddafi was een seksmaniak voor wie niemand veilig was. Een functionerende overheid was er amper in Libië, maar de machinerie voor zijn lusten werkte op volle toeren.

Le Monde-journalist Annick Cojean probeert te achterhalen hoe dat werkte. Haar belangrijkste bron is Soraya, die jarenlang deel uitmaakte van de harem van Khaddafi. In het eerste deel van het boek doet zij in ik-vorm haar verhaal. Ze vertelt hoe Moammar Khaddafi haar als 14-jarige selecteert tijdens een bezoek aan haar school in Syrte. Ze wordt een paar dagen later opgehaald door medewerkers van Khaddafi. Nadat haar bloed is gecontroleerd, wordt ze bij Khaddafi gebracht. Hij laat haar sexy kleden en verkracht haar zeer gewelddadig. Haar verzet leidt tot meer geweld.

Bijna gaat ze er aan dood, maar ze wordt verzorgd door Oekraïense verplegers, bekend uit een telegram van Amerikaanse diplomaten. Een tijd lang is ze, mogelijk vanwege haar jonge leeftijd, de favoriet van Khaddafi. Nacht na nacht moet ze bij hem komen, keer op keer verkracht hij haar.

Na enige tijd wordt ze overgebracht naar Bab al-Aziza, het complex van Khaddafi in Tripoli. Ze maakt er deel uit van een harem van meisjes die ten dienste staan van de dictator. Hij deed het ook met jongens, zag Soraya.

Harem

De leiding van de harem is in handen van Mabrouka, een vrouw die een ijzeren discipline oplegt, en die soms ook Khaddafi commandeert.

De harem gaat ook mee op staatsbezoek in Afrikaanse landen. Ze worden vermomd als soldaten en vormen de beroemde vrouwelijke lijfwacht. In Mali en andere Afrikaanse landen wordt Khaddafi als een held onthaald. Onderweg werden ook nieuwe meisjes opgepikt.

Soraya weet op een gegeven moment te ontkomen, ontsnapt naar Parijs, maar het lukt haar niet daar haar draai te vinden. Ze keert toch weer terug. Pas tijdens de opstand tegen Khaddafi weet ze definitief te ontkomen.  

Het verhaal van Soraya is gruwelijk, bizar en ook wel lastig te geloven. In de inleiding schrijft Cojean dat geen enkele rechtbank Soraya in het gelijk zou stellen. Er moet dus meer bewijs op tafel komen.

In het tweede deel van het boek gaat Cojean daarnaar op zoek, bij iedereen die wat dan ook kan vertellen, van lotgenoten van Soraya, docenten, ouders tot zijn voormalige medewerkers. En hoewel dit een groot taboe is, vindt ze een reeks getuigen die het beeld van Khaddafi als seksmaniak verder invullen.

Seks was voor hem een middel om zijn macht te tonen, maar ook om zijn macht te vergroten. Hij laat het niet bij de geroofde meisjes, maar gaat ook achter de vrouwen van ministers en andere hoogwaardigheidsbekleders aan, beroemde artiestes, zangeressen, journalisten, de echtgenotes van presidenten van andere landen, en zelfs die van zijn zonen en neven. Als hij hun vrouw eenmaal genomen heeft, heeft hij hun in zijn macht. De wettige echtgenoot heeft dan gefaald. Dit maakte het later ook moeilijk, om niet te zeggen onmogelijk om dit onderwerp te bespreken, laat staan er mensen voor te vervolgen.

Voor de veroveringen van deze ‘klassenprooien’ gebruikte hij geld, veel geld, tot een miljoen dollar voor een nacht. Ook werden hun gangen uitgebreid nagegaan, om zwakke plekken te ontduiken die hij kon gebruiken.  Zo nodig liet hij een dame met een vliegtuig ophalen.  

Volgens een medewerker werden ministers, diplomaten en hoge militairen ook gedwongen om seks met hem te hebben. Dat blijft echter meer een losse opmerking. 

De uitspattingen van Khaddafi waren niet onbekend. Voorzichtige Libiërs uit de hogere kringen moesten extreme voorzorgsmaatregelen om te voorkomen dat ze opvielen : ze lieten hun vrouwen zoveel mogelijk buiten beeld, huwelijken werden in besloten kring gevierd, er mochten geen foto’s  gemaakt worden want als de Gids die zou zijn, kon hij zijn zinnen op de bruid zetten.

Na haar onderzoek trekt Cojean de conclusie dat alles klopte wat Soraya. Of dat tot in detail geldt, blijft uiteraard de vraag. Maar de hoofdstelling is bewezen. Dat Khaddafi een obsessie met vrouwen had, was niet onbekend. De stortvloed aan (weliswaar vooral anonieme) getuigen geeft het verhaal van Cojean overtuigingskracht.

Sensationeel

Haar boek gaat ook niet verder dan dat. Het is een verslag van een zoektocht, en mist analyse, diepgang of context. Dat maakt het geheel wat oppervlakkig. Daardoor raakt het ook niet los van een wat sensationalistisch kantje. Dat op de omslag van het boek staat ‘een waargebeurd verhaal’ helpt ook niet.

Khaddafi lijkt een – extreem – voorbeeld  van wat Jaap van Ginneken in zijn boek beschrijft als de verleidingen van de macht. De Gids was zeker niet de enige die een machtige positie combineerde met een uiterst actief seksleven. Denk aan Kennedy of Berlusconi.

Bij Khaddafi was het ook zeer gewelddadig: dat past bij een dictator die met geweld heerste binnen en buiten zijn slaapkamer en die  door geweld om het leven kwam. Maar niet voor hij door een rebel met een stok was verkracht.