Dit boek lijkt op het eerste gezicht een politieke biografie van Geert Wilders. Het beschrijft, soms zeer gedetailleerd, de ontwikkelingen van de medewerker van de VVD, die Kamerlid werd, als dissident uit die partij stapte en uiteindelijk de politiek leider van de PVV werd.
Maar gaandeweg blijkt het toch niet zozeer een biografie geschreven door een buitenstaander, maar een nieuwe vorm,  waarin auteur en hoogleraar politicologie Meindert Fennema zich zo sterk in de positie van zijn onderwerp verplaatst dat hij schrijft wat Wilders vindt en denkt. En dat doet hij zonder de man ooit ontmoet of gesproken te hebben.

In zijn inleiding schrijft Fennema dat hij ´sympathie´ voor Wilders heeft opgevat en hij kreeg vaak het gevoel dat hij de gedachten van zijn onderwerp kon raden. Eigenlijk stelt Fennema zich op als een ghostwriter, al heeft hij geen opdracht van Wilders gekregen.
Die houding leidt ertoe dat het onduidelijk is wanneer Wilders aan het woord is, of wanneer het Fennema die de wereld door diens ogen bekijkt. Het taalgebruik van Wilders neemt hij klakkeloos over, zoals dat over ´straatterreur´van Marokkaanse jongens, of ´haatcampagnes´ van links. De toenmalige minister Remkes en Donner waren maar een stelletje theedrinkers. Zo worden de tegenstanders van Wilders vaak nogal kritisch bejegend, maar voor een oordeel over zijn hoofdpersoon is het volgens Fennema te vroeg.

Fennema heeft het idee dat een goede biografie ontstaat door alleen maar het gezichtspunt van de beschreven persoon weer te geven. Maar het gebrek aan afstand en analyse en gebrek aan medewerking van Wilders maken van dit boek vooral een opsomming van bekende feiten.
Het hoofd van Wilders is voor Fennema niet genoeg. Hij kruipt ook in het hoofd van mevrouw Wilders, die een zekere mate van narcisme bij haar man bespeurt. Ook leeft hij zich in de de stagiaires, maar ook journalistes en zelfs vrouwelijke Kamerleden van andere fracties´ die er een moord voor (deden) om, al was het maar voor één nacht, de eenzaamheid van deze politiek gevangene te verlichten. (…) Het besef dat zij iets deden waarmee zij de gekwelde politicus een moment van bevrijdend plezier konden bezorgen, zorgde voor extra seksuele opwinding.” Ja, dat komen we dan maar mooi te weten.

Fennema schetst duidelijk de verschuivingen in de gedachten van Wilders over de islam, het kernpunt van zijn politieke boodschap. In 2001 sprak Wilders over het ‘kleine stukje moslimextremisme’ dat verantwoordelijk was voor aanslagen en ander onheil. Zelfs na vertrek uit de VVD maakte hij nog onderscheid tussen gematigde en radicale interpretaties van de islam. Maar in 2007 was dat voorbij. Islam was het absolute kwaad geworden en werd door hem op een rij gesteld met nazisme.
Zelf ontkent Wilders die ontwikkeling en beweerde dat hij altijd het meest radicale standpunt had ingenomen.
Uiteindelijk schetst Wilders over de islam volgens Fennema apocalyptische angstvisioenen, wat toch een vorm van kritiek is . En Fennema spreekt zich uit tegen over het nogal gekunstelde onderscheid dat Wilders maakt tussen moslims en islam.
Over een aantal interessante kwesties, zoals de betrekkingen van Wilders met Amerikaanse geldschieters en met de Mossad, komen we niet veel meer te weten dan dat die zeer nauw zijn.

Dit boek brengt geen nieuwe inzichten in of over Wilders. Het bevestigt het beeld van een gedreven, strategisch denkende politicus, die zich niet opzij laat schuiven. Het beste van dit boek is misschien nog wel het onderwerp. Misschien dat iemand er eens een goed boek over schrijft.

Waardering:

Meindert Fennema, Geert Wilders, tovenaarsleerling (2010)