Boekenstrijd

Peter Frankopan schreef een succesvol geschiedenisboek over het gebied van het Midden-Oosten tot China: De Zijderoute. Het vervolg is De Nieuwe Zijderoutes, dat over niets minder gaat dan ‘het heden en de toekomst van de wereld.’ Er ontstaat langs die zijderoutes een ‘nieuwe wereld’ waarin niet langer het Westen de baas is.. In plaats daarvan komt in de eerste plaats China op, maar ook Rusland, Iran, Turkije, de staten in Centraal-Azië, Pakistan, India etc. Dat verhaal is natuurlijk al eerder verteld. Het is in zekere zin het verhaal van na de Tweede Wereldoorlog. De ‘grote feiten van de naoorlogse periode zijn de inzinking van Europa en de omhoogworsteling van Azië,’ zo schreef een Nederlandse commentator in 1948. (Geciteerd in Elastisch Europa van Robin de Bruijn). Japan was ooit het land dat de VS voorbij zou streven. In die zin is de vaak voorspelde opkomst van China, als het nu wel echt zo ver komt, de verwerkelijking van wat velen al lang dachten en hebben aangekondigd. Speeches Vreemd eigenlijk dat dit historisch perspectief in het boek van een historicus ontbreekt. Maar als dat het enige minpunt was, was het nog te billijken. Hij wil het immers over de toekomst hebben. Want…

Historici deinzen de laatste tijd niet terug voor de grote greep. En dat levert fraaie resultaten op. Denk bijvoorbeeld aan Harari of Scheidler. De Belgische historicus Jonathan Holslag houdt zich ook niet bezig met een klein voorval of een detailstudie. Hij beschrijft maar liefst 3000 jaar politieke geschiedenis in zijn boek Vrede en oorlog. Het is een ambitieus, maar ook toegankelijk werk geworden met een zeer brede insteek. Holslag, bekend van eerdere werken over Europa en China, heeft hier inderdaad bijna een wereldgeschiedenis van gemaakt. Eurazië speelt de hoofdrol. In veel mindere mate komen de Amerika’s aan bod. Sub-sahara Afrika en Australië blijven bijna geheel buiten beschouwing, maar daar woonde lange tijd bijna niemand en daar zijn weinig bronnen van. Het gaat hier om grote politieke eenheden die vaak streefden naar machtsuitbreiding. Een eurocentrische blik volstaat niet. En dat is terecht, want zoals Holslag schrijft, begon de westerse overheersing pas echt vanaf 1750. Lange tijd was zeker het noordwesten van Europa een nauwelijks relevante uithoek van het strijdtoneel.  Bijzonder is ook dat het recente verleden niet bevooroordeeld wordt. Ieder tijdvak van 250 jaar vanaf 1000 BCE (before common era) krijgt ongeveer evenveel pagina’s. Wie wat van de huidige internationale betrekkingen…

Korte inhoud: China wordt machtiger, en volgens de klassieke theorieën van de internationale betrekkingen veroorzaakt dat spanningen. Want andere landen kunnen zich bedreigd voelen en worden minder machtig. Hoe verhoudt de opmars van China zich tot de buren in Azië en wat zijn de kansen dat de potentiële en al voorkomende conflicten tot een serieuze confrontatie leiden? Stelling van het boek: Vrede in Azië is niet verzekerd. Stijl: Academisch. Voor wie: Serieuze studenten van de Chinese betrekkingen met de buitenwereld. De Belgische onderzoeker Jonathan Holslag werd bekend met zijn boek De Kracht van het Paradijs, het hier ook positief besproken werk over Europa. Een ander aandachtspunt van hem is China, waar dit korte boek aan gewijd is. En wederom zet hij zaken op scherp, zoals hij het zelf in zijn inleiding zegt. Want er is reden tot zorg. De oorspronkelijke versie van dit boek heet zelfs China’s coming war with Asia (wat ook wel een beetje vreemd is, aangezien China deel is van Azië). De opkomst van China is niet te verenigen met de belangen van de buren en van de Verenigde Staten. Ook al doen de leiders nog zo hun best om de groei van China te portretteren als iets…

Korte inhoud: Een scherpe diagnose van de problemen waar Europa mee geconfronteerd wordt, inclusief een uitweg. De Belgische onderzoeker Jonathan Holslag gaat zonder taboes op stap om te beschrijven hoe de zaken ervoor staan en combineert idealisme met realisme. Stelling: Europa kan zich handhaven in de Aziatische eeuw. Stijl: Helder, zakelijk, af en toe een reportage element. Geschikt voor: Iedereen die Europa serieus neemt (en 550 pagina’s wil lezen)

Korte inhoud: Dit is het verhaal van een jonge man die ontsnapt is uit een kamp in Noord-Korea waar hij ook geboren is. Het beschrijft zijn leven in het kamp, het systeem van de kampen, zijn ontsnapping en een deel van zijn leven na de vlucht, in Zuid-Korea en de Verenigde Staten. Stelling van het boek: Noord-Korea is een hel. Stijl: Journalistiek, geen autobiografie. Geschikt voor: Iedereen met belangstelling voor Noord-Korea, totalitaire regimes of aangrijpende persoonlijke geschiedenissen. Waardering:

Aung San Suu Kyi heeft bijna de status van een heilige. Ze heeft ondanks vele jaren huisarrest haar strijd tegen de junta van Birma nooit opgegeven en is altijd in geweldloos verzet blijven geloven. Ze is 'de ijzeren vlinder', zoals ze in een citaat in het boek van Jesper Bengtsson, één van de twee onlangs in het Nederlands verschenen biografieën, wordt genoemd. Sterk en fragiel. Onbreekbaar en kwetsbaar.