Is Rusland na de val van de Sovjet-Unie een ‘Europees’ land geworden? Waarom is de confrontatie tussen Rusland en het Westen zo heftig is geworden? Dat zijn vragen die al jaren spelen in de internationale politiek en die in Nederland een nieuwe urgentie hebben gekregen door het referendum over het associatie-akkoord van de EU met Oekraïne, dat ook over onze verhouding met Rusland blijkt te gaan. In zijn boek De Wraak van Poetin wil Hubert Smeets wil vooral verklaren waarom de ‘Europeanisering’ van Rusland na 1990 is mislukt en welke gevolgen dat heeft. Smeets analyseert het pad van Poetin dat het vervolg is op het mislukte Europese project dat onder Michail Gorbatsjov in gang werd gezet, maar onder Boris Jeltsin al vastliep. In plaats van een parlementaire democratie kwam er een presidentiële republiek, in plaats van een tot compromissen bereide vrienden werden Rusland en de EU buren met een ingewikkelde verhouding, in plaats van een open markteconomie ontstond in Rusland een neofeodaal kapitalisme waarin de staat het laatste woord heeft. De lijn van Poetin was in vele opzichten een voortzetting, in sommige opzichten met meer succes, van eerder ingezette lijnen. Maar de geschiedenis, of het nu het schisma van de…
Korte inhoud: Het verhaal van de Russische vrouwen-actiegroep Pussy Riot die in 2011 internationale aandacht trok met een optreden in een kathedraal in Moskou. Journalist Masha Gessen geeft een gedetailleerd beeld van deze groep en verbergt haar sympathie voor Pussy Riot niet. Stelling van het boek: De leden van Pussy Riot zijn de dissidenten van tegenwoordig. Stijl: Journalistiek, mooi opgeschreven, dicht op de huid. Waardering: Geschikt voor: Pussy Riot-fans en Poetin-haters.
Korte inhoud: Het Rusland onder Poetin is een schijnvertoning. Rusland is in feite een corrupt, niet democratisch land waar de burgers weinig rechten hebben. Dit boek wil het dagelijks leven van normale Russen laten zien, en dat stemt niet vrolijk. Stelling van het boek: Poetin deugt niet, het is logisch dat er verzet tegen hem is. Stijl: Journalistiek, helder, persoonlijk. Geschikt voor: Rusland-fans en Rusland-haters.
Korte inhoud: Zeer kritische biografie van Vladimir Poetin door Rusland-correspondent Peter D’Hamecourt. Poetin heeft een politiek systeem ontwikkeld waarin hij kan doen wat hij wil. Hij regeert als een mengeling van een tsaar en een Sovjet-leider over het land. Veel aandacht voor alle ellende in Rusland van de laatste tien jaar. D’Hamecourt vertelt het verhaal deels uit de eerste hand. Stelling: Poetin deugt niet. Stijl: Journalistiek, verhalend, beschrijvend. Geschikt voor: Algemeen publiek met belangstelling voor Rusland, onderzoekers van moderne politieke systemen. Waardering:
Timur is een modern wolvenjong. De wees leeft in de ruïnes en op de vuilnisbelten van Grozny nadat hij is weggelopen uit het huis van zijn oom. Hij heeft genoeg van de mishandelingen, de uithongering. Zijn halfzusje Liana heeft hij moeten achterlaten bij de oom die haar misbruikt en uit stelen stuurt. Met een steen slaat hij een zwerfhond dood. Dan voelt hij zich machtig. Twaalf jaar oud en om aan eten te komen overvalt hij alleen jongere kinderen. De Noorse verslaggever Åsne Seierstad ontmoet Timur en Liana in het kindertehuis van Hazidat en Malik, een kinderloos echtpaar. Met eindeloos geduld en misschien wel tegen beter weten in proberen ze getraumatiseerde kinderen een beetje gewoon leven te laten leiden.
Het Rusland van Poetin is een grote poel van ellende. Er is geen enkele rechtszekerheid. Corruptie heerst. Uitspraken van rechters komen tot stand nadat de magistraten de machthebbers hebben gebeld om te horen wat het vonnis moet zijn. De mannen die de maffia de hand boven het hoofd houden worden baas van de politie. De staat geeft niets om de burgers. Wie zichzelf niet kan redden, zoekt het maar uit. In dit boek van de journaliste Politkovskaja is amper een lichtstraaltje te ontdekken. Het gijzelingsdrama bij de musical Nord-Ost en de manier waarop er met de doden en de overlevenden werd omgegaan, de oorlogsmisdaden in Tsjetenië, de afbladdering van de marine waar het volledige gezin van de kapitein van een kernonderzeeër wekelijks een paar kilo spliterwten en een paar blikjes haring te eten krijgt, het is allemaal even somber stemmend en uitzichtloos. “Het lijdt geen twijfel dat aan het communisme voor Rusland weinig verloren ging, maar wat we vandaag hebben is nog erger,” is haar verbitterde conclusie.