Yuval Noah Harari – Sapiëns, Homo Deus en 21 lessen

december 19, 2018

De Israëlische historicus en toekomstverkenner Yuval Noah Harari schreef drie zeer succesvolle boeken over het verleden (Sapiens), het heden (21 Lessen)  en de toekomst van de mensheid (Homo Deus).

Hier stel ik de boeken kort voor en verwijs je naar de uitgebreidere besprekingen op boekenstrijd.nl. Ook kan je via deze pagina de boeken kopen

Sapiens. Een kleine geschiedenis van de mensheid

sapiens

In Sapiens beschrijft Harari  hoe Homo Sapiens het meest succesvolle dier ter wereld werd. Dat deed de mens door samen te werken in grote groepen. Drie revoluties kenmerken die ontwikkeling: de cognitieve revolutie, de agrarische revolutie en de wetenschappelijke revolutie. De mens werd steeds machtiger. Lees de bespreking hier of bestel dit boek hier

Homo Deus. Een kleine geschiedenis van de toekomst

Homo Deus gaat verder waar Sapiens ophield.  Harari onderzoekt hoe technologische veranderingen de mensheid zullen beïnvloeden. Hij is vooral bezorgd over de combinatie van biotechnologie en informatietechnologie. Blijft er nog wel plek over voor mensen? Lees de bespreking hier of bestel dit boek hier

21 Lessen voor de 21ste eeuw

lessen

In 21 lessen voor de 21ste eeuw laat Harari zijn licht schijnen over een groot aantal actuele kwesties, zoals terrorisme, nationalisme en desinformatie. Ook geeft hij zichzelf meer bloot met zijn verhalen over meditatie. Dit boek zijn meer losse hoofdstukken dan een samenhangend betoog. Maar de toon van Harari blijft nuchter analyserend, zonder ontzag voor heilige huisjes. Lees de bespreking hier of bestel dit boek hier

En wie is Yuval Noah Harari?

Mediteren tegen de algoritmes

De meest beluisterde profeet van dit moment laat opnieuw van zich horen. Yuval Noah Harari domineert al jaren de lijst van non-fictiebestsellers met zijn boeken Sapiens en Homo Deus. Ze zijn in bijna vijftig talen vertaald; in China alleen werden er 2,5 miljoen exemplaren van gedrukt. Bill Gates, Mark Zuckerberg en Barack Obama horen bij zijn fans.

In Sapiens beschreef Harari de oorsprong van die genadeloos succesvolle aap, de mens. In Homo Deus blikte hij vooruit naar de tijd waarin data overheersen en mensen of hun opvolgers misschien wel een goddelijke status bereiken. In 21 lessen voor de 21ste eeuw hanteert hij dezelfde nuchtere, afstandelijke en lichte toon over controversiële en actuele onderwerpen als hij eerder deed over de komst van de landbouw en de industriële revolutie. Enkele observaties: terrorisme is een beperkt probleem, menselijke stompzinnigheid moet je nooit onderschatten en de mens houdt meer van verhalen dan van de waarheid.

Dat laatste is een belangrijk thema van Harari. Zijn homoseksualiteit heeft hem geholpen om het onderscheid te maken tussen de werkelijkheid en de verhalen die we elkaar vertellen, zo maakt hij duidelijk in een YouTube-filmpje. Zo kwam hij erachter dat het verhaal dat alle jongens op meisjes vallen niet klopt.

De grote problemen van dit moment zijn klimaatverandering, kernoorlog en vooral het samengaan van biotech en infotech. Technologische systemen zijn binnenkort in staat ons, inclusief onze emoties, beter te begrijpen dan mensen, en kunnen ons dan gaan overheersen. De oude verhalen zoals christendom en liberalisme hebben geen weerwoord op deze ontwikkeling.

In 21 Lessen schrijft hij over de betekenis van meditatie voor zijn leven en werk. Harari volgt de Vipassana-methode van de Burmese leermeester Satya Narayan Goenka. Elke dag mediteert hij twee uur, maar radicaler nog is zijn jaarlijkse stilteretraite van zestig dagen. De deelnemers nemen dan de ‘edele stilte’ in acht; ze praten niet en geen enkele vorm van afleiding is toegestaan. Harari hoorde zo pas maanden later van de verkiezingsoverwinning van Donald Trump.

Meditatie is geen vlucht, maar een confrontatie met de werkelijkheid, zegt hij daarover. Mensen moeten hun eigen geest leren kennen voordat de algoritmen dat doen, zo waarschuwt hij. In The Guardian gaf hij echter toe dat we ook niet moeten denken dat meditatie alle problemen in de wereld kan oplossen.

Harari beschouwt met een nuchtere, wetenschappelijke blik grote kwesties, zonder in nuances of details verstrikt te raken. Soms gaat zijn simplificerende aanpak echter ten koste van de diepgang. Met zijn boek over het heden en de nabije toekomst neemt hij meer stelling dan ooit. Hij erkent de gigantische vooruitgang dankzij de wetenschap, maar voorziet de dreigende ondergang van de mensheid door technologie. Met die ambivalente positie is Harari een fantastische woordvoerder van de onzekere tijdgeest.

Een versie van deze tekst verscheen eerder in het tijdschrift Bernie

 

 


(Visited 4.298 times, 1 visits today)

Geen reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.