Korte inhoud: Aan de hand van hoofdstukken over televisie, muziek, film, religie, media, seksualiteit en de vrouw biedt Hassnae Bouazza een inkijkje in de mores van Arabieren. Soms is dat zeer persoonlijk, soms afstandelijker.
Stelling van het boek: In de Arabische wereld zijn meer culturele veranderingen gaande dan de meeste mensen denken.
Stijl: Journalistiek, persoonlijk, soms polemisch.
Geschikt voor: Islamofoben, Islamofielen, arabisten in de dop, mensen die nieuwsgierig zijn naar wat er in de huiskamer van Marokkanen gebeurt.
Dit boek had ‘Het zijn net mensen’ kunnen heten, als die titel niet al bezet was. Ook Marokkanen en andere Arabieren kijken namelijk naar soaps, luisteren naar muziek en gaan naar de bioscoop. En daar komt het hele leven voorbij, met een lach en een traan en soms wordt wel eens aan een taboe gerammeld.
Dit boek is een reactie op de voorstelling die volgens de schrijfster vaak gemaakt wordt van de Arabische wereld en cultuur: achterlijk, gedomineerd door mannen, door en door religieus, preuts, bekrompen, autoritair en gesloten.
De manier waarop de Arabische wereld wordt getoond is niet representatief, schijft Bouazza. En zij wil daar wat aan doen. Zij wil ons de Arabische Henk en Ingrid tonen.
Dat is een grote opgave voor een toch beknopt boekje van een dikke tweehonderd pagina’s. En misschien komt het ook wel een beetje laat. Als de gebeurtenissen van de afgelopen twee jaar iets duidelijk gemaakt hebben is dat de verschillen in de Arabische wereld groot zijn: van vrijgevochten feministes tot – ja hoor, daar heb je hem weer – de bebaarde extremist.
Het boek van Bouazza gaat er van uit dat meer kennis ook tot meer begrip zal leiden, dat we daardoor tot ‘voorbij oppervlakkige zwart-wittegenstellingen’ kunnen kijken.
Dat is natuurlijk maar de vraag. Leidt kennis per definitie tot meer begrip, leidt meer begrip automatisch tot betere verhoudingen?
Bouazza doet grote moeite om aan te tonen dat de Arabische cultuur vrijer is dan vaak gedacht wordt. Dat doet ze aan de hand van soms vrij uitvoerige besprekingen van films, soaps en dergelijke. Heel vaak gaat het over de verhoudingen tussen mannen en vrouwen, zoenscenes en (de suggestie van) bloot. Een handicap bij het boek blijft dat de meeste filmsterren, diva’s en televisiekomieken voor de meeste lezers totaal onbekend zullen blijven. Het boek maakt wel nieuwsgierig naar een aantal van hen.
Ook andere onderwerpen komen aan bod. Ze schrijft (erg beknopt) over de opkomst van de Moslimbroeders in Nederland, hoe Marokkaanse mannen opeens een baard lieten staan en vrouwen geen hand meer wilden geven.
Op de vrouw komt het boek steeds terug. “Het probleem van de Arabische, en eigenlijk de meeste islamitische landen: alles staat of valt met de vrouw.” De preoccupatie met wat de vrouw draagt, hoe ze zich gedraagt, is een belemmering voor de ontwikkeling van de Arabische wereld, schrijft ze. Het gaat ten koste van aandacht voor andere belangrijke zaken.
Allemaal tot uw dienst, maar als die programma’s en films zo openlijk zaken bediscussiëren als homoseksualiteit en echtscheiding welk effect heeft dat dan op de werkelijke wereld? Hoe ‘representatief’ is haar materiaal, is een vraag die oprijst. Want de situatie in de Arabische wereld was en is op veel vlakken niet goed en veel te vaak ronduit beschamend slecht, ondanks de fascinerende ontwkkelingen op allerlei vlak.
Dit boek hinkt uiteindelijk op een paar gedachten: Een van die gedachten is dat de Arabische cultuur ‘verder’ is dan we denke. Het bewijs daarvoor wordt gevonden in ‘lage culttuur’, maar dat overtuigt niet echt.
Dan is er de boosheid op de voorstelling van de Arabische wereld in de westerse politiek en media, boosheid op de PVV en medestanders, en een aanzet tot een analyse van de problemen in die Arabische wereld.
Het levert een hutspot aan ingrediënten op, die weinig samenhang vertoont. Het ene moment biedt Bouazza aardige inkijkjes in de Arabische woonkamer en soms zelfs in de slaapkamer, het andere moment krijg je als lezer tamelijk stereotype woedeuitbarstingen voorgeschoteld.
Hassnae Bouazza, Arabieren kijken. De alledaagse revolutie (2013)
Geen reacties