War – Sebastian Junger

juni 2, 2010

war-sebastian.jpg

De Korengalvallei is een onherbergzame uithoek in het oosten van Afghanistan, waar het centrale gezag eigenlijk nooit iets te zeggen had. Zelfs de Russen lieten het gebied ongemoeid. Maar de Amerikanen niet. De Taliban kon de vallei gebruiken als aanvoerroute naar Pakistan. En misschien nog wel belangrijker: de Amerikanen hadden er in één klap negentien militairen verloren.
Dit was de plek waar schrijver Sebastian Junger, bekend van de bestseller De volmaakte storm, wilde zijn. Met fotograaf Tim Hetherington bracht hij er maanden door. Hetherington maakte er zijn World Press Photowinnaar van een Amerikaanse militair die uitgeput tegen een muur leunt. Samen maakten ze er ook de documentaire Restrepo, over een naar een omgekomen soldaat genoemde observatiepost.

 

Junger eet wat de militairen eten, slaapt in hun onderkomens, gaat mee op patrouille en zit in een voertuig dat doelwit wordt van een bermbom. Hij is erbij als bloed vloeit, en als iedereen zich zit te vervelen en hoopt op een aanval van de Taliban. Dan gebeurt tenminste wat.
Hij leert de vaak problematische achtergrond van de militairen kennen en beschrijft hen met veel inlevingsvermogen. Het leger is een toevluchtsoord voor jonge mannen die niet weten wat ze anders moeten doen. Voor anderen is het alternatief het getto dan wel de gevangenis. Maar ze zijn ook toegewijde professionals, die keihard trainen en zeker zo hard vechten onder uitzonderlijk zware omstandigheden. Een groot deel van het geweld in Afghanistan speelde zich in deze vallei af.
Hij tekent uit de mond van een militair een prachtige, paradoxale dia­gnose van de strijd in Afghanistan op. “We zullen deze oorlog niet winnen, totdat we toegeven dat we hem verliezen.”
Maar het gaat Junger eigenlijk niet om de vallei, of zelfs maar om Afghanistan. Hij gebruikt de strijd van de militairen van het tweede peloton van de Battle Company als voorbeeld van wat oorlog is. Vandaar ook zijn algemene titel.
Junger verbindt zijn observaties van de oorlog aan algemene inzichten in oorlog, ondersteund door wetenschappelijke publicaties. Waarom vechten mensen, wat gebeurt in het brein op het moment dat iemand beschoten wordt, waarom verstijft de ene persoon in gevaarlijke omstandigheden terwijl de ander vrijwel direct in actie komt?
Zo beschrijft hij de acties van een Amerikaanse patrouille die in een nachtelijke hinderlaag van de Taliban loopt. Dit keer is de tegenstander vlakbij, op een paar meter afstand. Bij het eerste salvo worden alle Amerikanen geraakt. Maar ze reageren razendsnel, schieten ondanks hun verwondingen terug en gooien granaten. De Talibanstrijders slepen een gewonde sergeant mee, om hem gevangen te nemen en zijn spullen te bemachtigen. Maar een Amerikaanse militair weet de sergeant te ontzetten.
De manier waarop deze militairen vechten, lijkt meer op voetbal dan op de strijd die ongeorganiseerde bendes voeren. Een typische actie vereist nauwgezette en snelle beslissingen van tien tot twaalf mannen die goed op elkaar ingespeeld zijn. Je kunt het choreografie noemen, aldus Junger.
Zo komt hij met tal van kortere en langere beschouwingen. Angst ontstaat als mensen het idee hebben dat ze geen controle hebben. Dapperheid is geen opoffering voor het vaderland. Het is liefde voor de kameraden. Ze vinden zichzelf geen helden. Wat zij voor elkaar doen, zou iedereen toch doen? is hun opvatting, ook al komt het soms bijna op zelfmoord neer. De behoefte aan helden lijkt vooral in de buitenwereld te leven.
Junger biedt geen wereldschokkende nieuwe inzichten in het verschijnsel oorlog. Dat is zijn doel ook niet. Maar juist de combinatie van reportage en analyse geeft dit boek zijn meerwaarde.
Er sneuvelden meer dan veertig Amerikaanse militairen in de vallei. Hoeveel Afghaanse en buitenlandse strijders en hoeveel burgers er om het leven kwamen, meldt Junger niet.
In april dit jaar verlieten de Amerikanen de Korengalvallei. Hun optreden werkte averechts, concludeerden zij zelf.


 

 

(Visited 146 times, 1 visits today)

Geen reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.