Matterhorn – Karl Marlantes

november 29, 2010

matterhornAmerika is al lang in andere oorlogen verwikkeld, maar nu komt de literaire afrekening met de Vietnam-oorlog. In Matterhorn, een forse pil die speelt in de buurt van de ‘Demilitarized Zone’ die Noord- en Zuid-Vietnam scheidde, komt alle vertwijfeling, wanhoop, politiek en geweld van dat conflict samen.
Matterhorn is de naam die de Amerikanen hebben gegeven aan een heuvel in het grensgebied. De Amerikaanse militairen verdedigen, versterken, verlaten, veroveren en vervloeken de heuvel.
Dit is Apocalypse Now in boekvorm, een zoektocht naar het wezen van oorlog.

 

De hoofdrol in dit boek is weggelegd voor Mellas, een jonge, ambitieuze luitenant, die ingedeeld wordt bij Bravo Company van een regiment van het Marine Corps. Als groentje moet hij zich invechten in een groep door de strijd aan elkaar gebonden militairen. Na twee maanden is hij zelf al een veteraan.
Dit boek is op zijn best als de schrijver de personages dicht op de huid zit. Bijna letterlijk, als hij beschrijft hoe de mannen eruit zien na langdurig verblijf in de jungle, met zwerende wonden en rottende voeten. Het is zeer beeldend geschreven. Het zou de grondstof kunnen opleveren voor een Vietnam-versie van de Band of Brothers, met als verschil dat hier de ‘Bad war’ wordt uitgevochten en dat iedereen dat ook lijkt te beseffen.
Iedere zin, afgezien van de camaraderie, ontbreekt. De hogere officieren zijn onwetend van of onverschillig onder het lijden van de soldaten en gaan roekeloos met hun levens om. Ze moeten dagen marcheren zonder voedsel, met een door een tijger gedode metgezel gebonden aan een paal, krijgen geen versterking en worden van hot naar her gestuurd. Ieder groter plan lijkt te ontbreken.
Momenten van intense stress worden afgewisseld met lange periodes van routine en drankgelagen.

Vietnamezen komen in het boek hoegenaamd niet voor, behalve als ongrijpbare vijanden die zich hooguit een enkele keer laten zien. Als bondgenoten zijn Vietnamezen bijna nog minder gewenst dan als tegenstanders. Een paar Vietnamezen die bij de Amerikanen zijn ingedeeld, zijn eigenlijk nergens goed voor.
Dit is een oorlog van, voor, door en zelfs tussen Amerikanen. Letterlijk is dat zo bij de oplaaiende rassenstrijd. Zwarten vormen een afzonderlijke groep, met eigen gebruiken en woorden. De blanke Mellas probeert met enig succes contact met de zwarte soldaten in zijn eenheid te leggen. Maar ook hij weet niet echt de kloof te overbruggen.
Als Mellas op het slagveld arriveert, is zijn enige ambitie om zo snel mogelijk promotie en ja, ook een medaille te verdienen. Maar gaandeweg verandert hij. De groep, daar gaat het om. Dat is het belangrijkste, de bescherming bij alle gevaren. De maten zijn de enigen waar een militair op kan terug vallen.

Het boek is soms nogal ronkend, en de passages waarin de hoofdpersoon zijn gedachten laat gaan over de gebeurtenissen, zijn niet de sterkste. Af en toe is het bijna niet voor te stellen wat de mannen meemaken. Het boek zit vol jargon, is niet altijd even toegankelijk en bevat niet voor niets een verklarende woordenlijst van 35 pagina’s. Het is duidelijk dat Marlantes heel veel in dit boek heeft willen proppen. Hij werkte er maar liefst dertig jaar aan.
Al met al is het een meeslepende roman die ook van de lezer enig uithoudingsvermogen vraagt, maar daarvoor beloond wordt. Wie brengt hier de Nederlandse vertaling van uit?

 

Waardering: 4sterren

Karl Marlantes, Matterhorn. A novel of the Vietnam War. (2010)

(Visited 367 times, 1 visits today)

4 reacties

  • Jordy Ariens februari 23, 2011op1:36 pm

    bedankt voor de tip.
    Gisteravond Matterhorn uitgelezen. Good Stuff. Malaparte’s “techniek van de staatsgreep” ligt ook op mijn nog te lezen stapel.

  • Jaap Stienstra februari 23, 2011op6:28 pm

    Ik ben 10 keer aan dit boek begonnen en 10 keer kwam ik niet verder dan een bladzijde of 10/15.
    Enkele dagen geleden ben ik weer begonnen en jawel hoor ik lees nu bijna aan een stuk door.Fascinerend!

  • Michel Nillesen januari 6, 2012op4:58 pm

    Samen met Dispatches van Michael Herr met afstand de beste roman over de oorlog in Vietnam. Juist geen Apocalyps Now, maar de boekvorm van de film Platoon. De waanzien, de ellende, de angst en het vooral alleen maar willen overleven va je tour wordt hier meesterlijk beschreven. Een must voor politici, die beslissen over militaire uitzendingen.

  • Keesj maart 6, 2012op11:16 am

    In het begin is Matterhorn vooral taai, vanwege de militair-tactische details waardoor je de draad nogal eens kwijt raakt: de compagnieën, batterijen en pelotons vliegen je om de oren. Maar na een tijdje lees je daaroverheen en dan is het een gruwelijk goed boek. De wanhoop, de zinloosheid, de paranoia en de waanzin van de oorlog worden tot in extremis beschreven. Zonder opsmuk, en an Bzonder de lezer te sparen. Ik heb gelukkig nooit een oorlog meegemaakt, maar het lijkt me -ook omdat de schrijver uit zijn eigen ervaring put- dat je eigenlijk niet dichterbij het slagveld kunt komen dan je met Matterhorn komt. Aanrader. Overigens, voor wie benieuwd is naar het relaas vanaf de overzijde: lees ‘The Sorrow of War’ van Bao Ninh. Dezelfde oorlog, dezelfde onversneden narigheid, maar dan vanuit Noord-Vietnamees perspectief.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.