De aanval op de natiestaat – Thierry Baudet

januari 23, 2013

aanval

Korte inhoud: De natiestaat wordt van buitenaf ondermijnd door supranationale organisaties en van binnenuit door multiculturalisme. De Europese elites hebben bewust de natiestaat verzwakt, en dat is een proces dat gaandeweg verdergaat. De Europese Unie is daarvan het sterkste, maar niet het enige voorbeeld.

Stelling van het boek: Alleen in een natiestaat kan democratie bestaan.

Stijl: Academisch, maar ook polemisch en kort door de bocht.

Waardering: 2-half-sterren

Geschikt voor: Eurofoben, eurosceptici, en eurofielen met dikke huid.

Thierry Baudet meent een groot gevaar op het spoor te zijn: de aanval op de natiestaat. Die wordt langs twee lijnen uitgevoerd: het overdragen van soevereiniteit aan supranationale organisaties, als de Europese Unie, en door ‘golven van massa-immigratie’ waardoor de nationale cultuur wordt ondermijnd.
Volgens Baudet komt daarmee een einde aan de democratische rechtsstaat, want die kan ‘namelijk alleen bestaan binnen een natiestaat’.
Aan duidelijkheid van zijn stellingen laat dit boek niets te wensen over. Maar de bewijsvoering rammelt aan alle kanten en is vaak tendentieus.

Hij sluit aan bij klassieke teksten over naties, die deze beschouwen als ‘verbeelde gemeenschappen’. Naties zijn niet gebaseerd op biologische verwantschap, zoals families of stammen, maar zijn wel gebonden aan een gebied, in tegenstelling tot religieuze gemeenschappen.
Baudet erkent dus het ‘verbeelde’ karakter van de natie, die vooral in de afgelopen twee eeuwen een belangrijk manier werd om politieke gemeenschappen te vormen. Toch neemt hij deze zeer serieus en dan krijgen ze euwigheidswaarde.

Net zo behandelt hij soevereiniteit, het vermogen van een organisatie, vaak een staat, om als hoogste macht op te treden. Ook hiervan erkent hij het problematische karakter wat al blijkt als de bestaande definities aan een kritische blik worden onderworpen, zoals Baudet zelf doet.
Toch maakt hij fetisj van de soevereine natiestaat, een ideaal dat nagestreefd moet worden en waar in zijn ogen geen serieus alternatief voor is.

Misschien heeft het te maken met zijn achtergrond als jurist, maar hij lijkt meer gericht op juridische ficties dan op de realiteit. Neem het verschil waarmee hij de Europese Unie en de Navo behandelt. De Europese Unie is fout, want daar worden sommige besluiten genomen waar de lidstaten het in principe niet eens mee hoeven te zijn. Maar de Navo is prima, want de lidstaten mogen uiteindelijk zelf beslissen of ze meedoen met een actie van het bondgenootschap.
Maar in de praktijk heeft het lidmaatschap van de Navo uiteraard een zeer grote invloed op cruciale onderdelen van het beleid van de lidstaten. Hun defensie- en buitenlandse beleid werd er in grote mate door bepaald. Maar die realiteit vindt Baudet niet interessant, hij is geïnteresseerd in de juridische constellatie, in concepten, zoals hij zelf schrijft.

Multiculturalisme is volgens hem verkeerd omdat het tot ‘rechtspluralisme’ kan leiden. Dat is verkeerd omdat burgers van een staat dan verschillend behandeld worden. Het voorbeeld zijn de shariarechtbanken in westerse landen of rechters die mild oordelen over moord uit eerwraak. Hij erkent dat dit zelden gebeurt, maar ziet het toch als grote bedreiging. Angst voor een mogelijke toekomst speelt hier een grote rol.

Dat hij niet geïnteresseerd is in de realiteit blijkt ook uit boude beweringen, die niet worden onderbouwd. De Europese elite doet de natiestaat al decennia af als ‘verouderd’ en ‘irrelevant’, schrijft Baudet bijvoorbeeld. Maar wie vormen die Europese elite, waar hebben ze deze uitspraken gedaan en hoe kan het dat als de Europese elite het hier zo over eens is, dat de natiestaat nog steeds bestaat? Dan is die elite misschien toch niet zo machtig, of eensgezind, als hij ons wil doen geloven.

Ook conceptueel deugt er het een en ander niet. Nationalisme ligt volgens Baudet niet aan de basis van oorlogen, maar imperialisme. Maar wat is het verband tussen het imperialisme van de Europese mogendheden van de afgelopen 200 jaar en het nationalisme? Nationalisme was vaak een van de belangrijkste drijfveren van imperialisme.
Tendentieus is zijn poging om het naoorlogse streven naar Europese integratie in verband te brengen met de nazi’s. Natuurlijk spraken Goebbels en Hitler over Europa, en zelfs over een grote Europese familie. Maar als politici over ‘Europa’ spreken, moet iedere kritische toehoorder zich afvragen wat er mee bedoelt wordt. Europa is een vat waarin alle mogelijke betekenissen kunnen worden gegoten.
Natuurlijk beseft Baudet dat ook: “Niemand beweert dat wat de nazi’s en fascisten voor ogen stond als toekomst van Europa precies hetzelfde was als wat Jean Monnet en de zijnen wilden.” Let op dat ‘niet precies hetzelfde’. Niet echt verschillend, is uiteraard de suggestie.

Betonblok

De Europese Unie is uiteraard het betonblok des aanstoots in het betoog van Baudet. De internationale gerechtshoven zoals het Internationaal Strafhof en organisaties als het WTO zijn daarbij vergeleken vooral potentiële bedreigingen, de EU, ‘het supranationale project par excellence’, doet al veel. Het doel van de EU is ‘ever closer union’. Maar weer gaat Baudet niet in op de ideeën daarachter, de strategieën die worden gebruikt om bepaalde doelen te bereiken, maar hangt hij aan de woorden.

Uiteindelijk leidt de Europese integratie volgens Baudet tot een nieuwe, soevereine staat, ook al ontkent iedereen dat. Supranationalisme ondermijnt zichzelf uiteindelijk en leidt tot de vorming van een nieuwe staat. Baudet noemt dat ‘een nachtmerriescenario, maar daarom niet minder realistisch.’ Hier zit een kronkel in zijn denken. Pagina’s lang waarschuwt hij tegen het supranationalisme. Dat is volgens hem niet het vervangen van de ene staat door de andere, zo heeft hij eerst beweerd. Maar als het punt bij paaltje waarschuwt hij tegen de Europese superstaat.  Het monster verandert van gedaante, maar wat zegt dat over de drakendoder? Heeft die wel een heldere visie?

Realitycheck gewenst

Bij dit alles is een realitycheck gewenst. Binnen de Europese Unie zijn de lidstaten nog steeds de machtigste organisaties. Een beperkt deel van de beslissingen wordt met meerderheid van stemmen genomen, op grote terreinen geldt nog een veto. En wie de geschiedenis van de Europese integratie ziet op zijn best een geleidelijke en schoorvoetende overdracht van soevereiniteit.

Aan de andere kant heeft hij uiteraard gelijk dat de speelruimte van de afzonderlijke staten kleiner is geworden. De Europese Unie is daarvan niet de enige oorzaak, veranderingen in de wereld hebben hier alles mee te maken. Heeft Baudet door dat de gloriedagen van de natiestaat in Europa ook de tijd was waarin Europa op allerlei andere terreinen dominant was, grote delen van de wereld zelfs overheerste?

Het boek van Baudet heeft zijn verdiensten. Het is in het Nederlands waarschijnlijk de best onderbouwde uiteenzetting van de opvattingen van eurosceptici. En dat is in de politiek en in de samenleving een belangrijke stroming. Maar hoeveel voetnoten Baudet er ook aan toevoegt en hoe vaak hij ook de grote filosofen citeert – ‘Tocqueville had het bij het rechte eind’ – hij overtuigt mij niet. Zijn betoog is te ver los gezongen van de realiteit en berust te veel op betwistbare aannames, gebaseerd op 19e eeuwse begrippen. De wereld verandert!

 

Lees hier de bespreking van Breek het partijkartel! van Thierry Baudet

(Visited 1.701 times, 3 visits today)
Samenvatting
Review Date
Boektitel
Thierry Baudet - Aanval op de natiestaat
Waardering
21star1stargraygraygray

Een reactie

  • Mak Assar mei 1, 2013op7:09 am

    Europa wankelt
    Beste,
    Ben zeer nieuwsgierig wat u vindt van Wim en Sam van Rooy ‘Europa wankelt’. Met vriendelijke groet, Mak Assar.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.