Eens in de zoveel tijd hebben Duitsers behoefte aan een boek dat de ondergang aankondigt. Na de Eerste Wereldoorlog was er De ondergang van het avondland van Oswald Spengler. Een paar jaar geleden schreef Thilo Sarrazin dat Duitsland zichzelf afschaft. En nu is er Finis Germania, een kort, merkwaardig en controversieel boek over het einde van Duitsland.
Dit boekje van honderd pagina’s bevat geen lopend betoog. Het is een verzameling korte teksten over Duitsland, de Jodenvervolging en andere zaken van historicus Rolf Peter Sieferle. Finis Germania werd postuum uitgebracht. Sieferle stapte in 2016 door middel van een Freitod uit het leven.
Sieferle is ervan overtuigd dat Duitsland verdwijnt, door migratie en door de Duitse omgang met het verleden. Er komt een zwartgallig, om niet te zeggen cynisch beeld in dit boek naar voren . Dat sluit aan op ondergangsgedachten die ook in Nederland leven. De schrijver is bijvoorbeeld een scherp criticus van de multiculturele samenleving. Daarin moet de inheemse bevolking zijn identiteit opgeven, is zijn stelling. Er is geen gemeenschappelijk idee meer en daarom zal Duitsland als ‘wereldhistorisch volk’ geen rol meer spelen. Dat terwijl juist nu vele waarnemers het land een leidende rol toekennen.
Bestseller
In Duitsland heeft Finis Germania heel goed verkocht en het was aanleiding tot een relletje rond het weekblad Der Spiegel. Dat weigerde het boek een plaats op de bestsellerlijst omdat het antisemitisch is. Het weekblad wilde de verkoop van het boek niet stimuleren. Maar bij amazon.de haalde het de eerste plaats.
Sieferle is geen klassieke antisemiet. Zijn antisemitisme speelt hij via de band. Omdat het lijden van de Joden wordt gemonopoliseerd en verabsoluteerd zijn de Duitsers nu slachtoffer, is zijn redenering. De Joden en de Duitsers zijn na de holocaust aan elkaar verbonden als het eeuwige slachtoffer en de eeuwige dader. Duitsland kan nooit van die schuld afkomen. De antifascisme-ideologie verbiedt het relativeren van ‘Auschwitz’ en is in feite anti-Duits. Terwijl alles gerelativeerd wordt, is Auschwitz het absolute kwaad, aldus Sieferle.
Die redenering klopt op verschillende manieren niet. Het is nog al wat om de slachtoffers van de vervolging dit soort verwijten te maken. Dat is een typisch voorbeeld van blaming the victim. De holocaust was niet exclusief Duits. Vele niet-Duitsers hielpen daaraan mee. En hoewel Duitsland aan de ene kant met een ‘eeuwige schuld’ zit, wordt het juist veel geprezen voor zijn omgang met het verleden. Dat de positie van Duitsland in Europa en de wereld mede bepaald wordt door het verleden en dus de Holocaust, is een open deur. Maar dat maakt het geenszins onmogelijk voor Duitsland als succesvolle natie te bestaan.
Vooruitgang
Dat succesvolle land zag Sieferle niet. Hij zag een sociaaldemocratische consensus die ieder verschil wil wegwerken. Door het geloof in de vooruitgang ontstond het idee dat niemand hoeft te betalen voor die nivellering. Politieke keuzes zijn er niet meer, alles wordt onderhorig gemaakt aan ‘het systeem’. Hij noemt de schrijver de Duitsers een kippenvolk dat overal bang voor is en dat ieder risico wil uitsluiten. Overal zien de kippen ‘de vos’ opdagen. Maar hoort Sieferle daar niet bij, met zijn angstbeelden?
Dit is een cynisch boek, met – toegegeven – ook rake opmerkingen, zoals zijn analyse van het geloof in vooruitgang. Maar het laat een bittere smaak achter.
Geen reacties