Amadou is een ondernemende, intelligente en rustige Senegalees, die in Dakar koffie en croissants serveert. Met Engelssprekende toeristen oefent hij de taal. Zoals met Parool-verslaggever Marcel van Engelen, die daar verslag doet van de wederwaardigheden van kunstenaar Peter Klashorst. Van Engelen gaat niet in op de uitnodiging van Amadou te komen eten. Maar hij geeft hem wel zijn visitekaartje.
Een paar maanden later belt Amadou ineens. Hij is in Nederland. Zogenaamd als muzikant is hij het land binnen gekomen. Van Engelen raadt hem aan terug te gaan. Want een illegaal bestaan in Nederland is niet erg aantrekkelijk, weet hij. Er ontwikkelt zich desondanks iets van vriendschap tussen de twee.
Van Engelen laat met veel inlevingsvermogen zien hoe Amadou als illegaal overleeft, in soms lastige en bizarre omstandigheden. Hij is een soort huisknecht bij een rijke Amsterdammer, hij maakt feestjes mee met coke en xtc, vrouwen die graag een neger in bed willen, belagen hem. Maar uiteindelijk settelt hij zich min of meer, al blijft een verblijfsvergunning een droom en is een telefoontje van een enquêtebureau al reden voor weer een verhuizing. Hij sluit vriendschap met een aantal Brazilianen.
De grote klapper komt als hij in een wietkwekerij werkt. Amadou wordt een criminele illegaal, al reist hij nooit zwart in de tram. Want er is ook de angst, voor elk uniform, voor de deurbel. Soms zijn illegalen solidair met elkaar, maar op een ander moment zijn ze concurrenten. Als een keer politie voor de deur staat van het huis waar Amadou met een paar Braziliaanse vrienden woont, maakt hij zich uit de voeten.
Amadou keert als rijk man vrijwillig terug naar Senegal. Volgens de berekeningen van Van Engelen heeft hij in drie jaar anderhalve ton verdiend. Hij laat huizen bouwen en winkels om te verhuren. Vrouwen staan in de rij om met hem te trouwen.
Van Engelen heeft dan al het plan opgevat zijn levensverhaal vast te leggen in een boek en reist drie keer naar Senegal. Dat boek moet het eerste project worden dat ze gezamenlijk opzetten. Van Engelen zegt zijn baan op en denkt erover zich in Senegal te vestigen. Maar die mooie plannen zijn niet bestand tegen de omstandigheden.
Waar Amadou aanvankelijk de grote held is, kan hij niet aan de verwachtingen van zijn familie voldoen. De geldstroom uit het Westen is opgedroogd en zelfs zijn moeder had liever gezien dat hij in Nederland was gebleven om geregeld een bedrag via Western Union over te maken. Amadou, die zo handig met de spanningen van het illegale bestaan omging, kan hier niet tegenop en raakt aan lager wal.
Zijn verhouding met zijn biograaf begint steeds meer te lijken op die tussen de Nigeriaanse internetoplichter en zijn rijke westerse prooi. Amadou is vastbesloten de laatste details van zijn levensverhaal letterlijk duur te verkopen. Op een gegeven moment heeft Van Engelen er genoeg van.
Zo wordt dit een boek vol desillusies. De illegaal die ontdekt dat het leven in het rijke Westen zwaar blijft, de terugkeer die ondanks het verdiende geld geen geluk oplevert. Maar ook de schrijver is uiteindelijk teleurgesteld.
Toch is het boek verrassend luchtig, maar ook zonder reflectie opgeschreven. De directe en levendige beschrijving maakt het lezen aantrekkelijk, maar blijft ook wat oppervlakkig. Van Engelen heeft zijn best gedaan er een spannend verhaal van te maken. Volgens de verantwoording is het boek ‘volledig gebaseerd op waargebeurde feiten’. Dat klinkt krampachtig. In feite hangt het op een ongemakkelijke manier tussen non-fictie en roman in. Van Engelen was niet aanwezig bij vele van de kleurrijk beschreven gebeurtenissen, en de weergave van dialogen zal niet bedoeld zijn als letterlijke weergave van wat destijds gezegd is.
Dat hoeft niet veel uit te maken, maar in deze mengvorm wordt de lezer te veel aan het lijntje gehouden. De truc om bepaalde zaken opzichtig aan te kondigen en dan niet te vertellen is te simpel en hoewel de vorm tot verder lezen aanzet, ergert die ook.
Deze recensie verscheen op 21 februari 2008 in Het Parool.
Marcel van Engelen, De gelukzoeker. Hoe een illegaal rijk werd.
3 reacties
hahahah
wat een onwijs te fet te koowl te mooi ontroerend coowlhipwijs geweldig boek
Goede Boek, ontroerend inderdaad. Aanrader
De Gelukzoeker
Een prachtig boek. Zou graag met de auteur eens van gedachten willen wisselen, over hoe ik volkomen uitgemolken ben door een Senegalese Gelukzoeker. Gelukkig beschikt de hoofdpersoon in het boek over een geweten en dat doet me deugd. Bovendien hou ik ondanks mijn verloren geluk nog steeds intens veel van Afrika. Het boek is in ieder geval een aanrader. Ik heb het in twee dagen uitgelezen.