Op een zomeravond in 1977 sloeg in New York een witte agent een zwarte arrestant in elkaar. Maar op het politiebureau zag de agent dat de verdachte een kruisje om zijn nek droeg. De agent bood zijn verontschuldigingen aan deze medechristen aan. Het is een van de anekdotes die de Zweedse auteur Johan Norberg in zijn boek Open presenteert. Hij doet dat niet om structureel racisme van de Amerikaanse politie aan te tonen. Zelfs niet om hypocrisie als menselijke eigenschap te laten zien. Nee, Norberg gebruikt deze episode als ondersteunend bewijs voor zijn stelling dat mensen ‘hun cirkel van empathie’ uitbreiden, van de eigen familie naar grotere groepen, tot uiteindelijk het hele menselijke ras. Dat is verrassend. Lees de hele recensie van Open van Johan Norberg hier: Een frisse verdediging van het liberaal kapitalisme Lees ook de recensie van Vooruitgang van Johan Norberg
Korte inhoud: Een uitleg en geschiedenis van het begrip nationalisme door hoogleraar Europese Studies Joep Leerssen (UvA). Hij probeert de verwarring tussen de begrip natie, staat en dergelijke op te helderen. Gaandeweg wordt steeds duidelijker dat Leerssen weinig in het nationalisme ziet: het is de opmaat naar groepsdenken en xenofobie. Alleen een verlicht patriottisme kan er mee door. Stelling van het boek: Nationalisme is een gevaarlijke misvatting. Stijl: Toegankelijk genoeg voor het doel van een inleiding. Geschikt voor: Iedereen die meer van nationalisme wil weten en niet bang is voor een kritische benadering.
De eerste zin van dit boekje is dat geopolitiek een ‘glibberige’ term is. De vraag is of de lezer er na het lezen van dit boek meer vat op heeft. Wat Dodds vooral doet is het begrip oprekken. Dodds wil duidelijk een eind maken aan de verbinding tussen realisme en/of een conservatieve, hardline benadering van internationale verhoudingen en geopolitiek. Hij wil ook af van de simplificatie die ontstaat door kaarten en labels als ‘hartland’en ‘as’, of door landen aan te duiden als ‘Londen’ of ‘Washington’. Hij wil af van het determinisme, benadrukt dat geografische feiten niet bestaan, en vraagt zich af hoe er belang wordt gehecht aan ‘het geografische’. Daarbij is iedere bepaling van plaats een geografische aanduiding. Daarbij stelt hij terecht een aantal kritische vragen bij het gemakzuchtig gebruik van allerlei termen en aanduiding. Zo is de aanduiding van China als ‘opkomende macht’ uiteraard ontzettend vaag. Maar Dodds rekt al in de eerste pagina’s van zijn boek het begrip zo ver op dat bijna alles er onder valt. Het gaat dan meer om beeldvorming, ‘representation’. Hij vraagt zich af wat de verhoogde maatregelen voor veiligheid op vliegvelden heeft betekend voor mensen met protheses, zonder overigens een antwoord op deze…
Korte inhoud: Dit boek bevat een redelijk abstracte diagnose over nationalisme, Europese integratie, individualisme, nationalisme en de toestand van de samenleving, aan de hand van grote denkers. Stelling van het boek: Nationale staten hebben afgedaan in het tijdperk van globalisering, politieke organisatie moet naar een kleinere schaal. Stijl: Academisch, maar zeer leesbaar en met een persoonlijke noot. Geschikt voor: Europa- en Nederlandwatchers.
Hoe kan het dat sommige dictaturen na jaren of zelfs decennia razendsnel verdwijnen? En wat kunnen tegenstanders van de dictatuur eraan doen om zo’n proces in gang te zetten? De Amerikaan Gene Sharp schreef daarover al jaren geleden een kort en inzichtelijk boekje dat door de gebeurtenissen in de Arabische wereld weer actueel is. Zijn werk is een bijna zuiver theoretische analyse van de dictatuur, gekoppeld aan praktische adviezen. Voorbeelden staan er amper in, maar daardoor is het een heel dun boekje gebleven. Sharp gaat ervan uit dat dictaturen niet kunnen bestaan zonder steun en medewerking van grote groepen van de bevolking. Als die steun wordt opgezegd, die medewerking wordt gestaakt, dan stort de dictatuur in.