De singulariteit is nabij – Ray Kurzweil

oktober 21, 2015

raykDe machine wordt mens. De mens wordt God. Het universum wordt een computer, die mens wordt, die God wordt.

Dat is een ultrakorte samenvatting van het boek De singulariteit is nabij van de bekende futuroloog Ray Kurzweil. Te kort door de bocht om alle nuances recht te doen, maar het boek van Kurzweil, een classic die nog steeds relevant is, bevat een ver gaande en radicaal doorgedachte visie op de toekomst, die zich hooguit door de grenzen van het universum laat inperken.
Kurzweil gaat er vanuit dat mensen en computers zullen samensmelten. Dat gebeurt op diverse manieren. Ten eerste dringt de computer het menselijk lichaam binnen, in de vorm van steeds kleinere machines. Uiteindelijk zullen we onze gezondheid en algehele toestand beïnvloeden door miljoenen, miljarden nanobots in onze bloedbanen en hersenen.
Aan de andere kant zullen we computers bouwen die op het menselijk brein lijken. Eerst zal de computer de rekenkracht en andere capaciteiten van het brein evenaren, maar snel daarna zal het die verre overtreffen.  Deze algemene kunstmatige superintelligentie duidt hij aan met de term singulariteit.  Uiteindelijk komt er een samensmelting van mens en computer.

Rekenkracht

Dat kan bedreigend klinken, maar dat is het voor techno-optimist Kurzweil allerminst. Door de toegenomen rekenkracht zullen we problemen als armoede, ziekte, vervuiling  en dergelijke kunnen oplossen. ‘Uiteindelijk biedt alleen technologie  – GNR in het bijzonder – ons het vermogen om de problemen op te lossen waarmee de menselijke beschaving al eeuwen worstelt.’ GNR is de afkorting voor genentechnologie, nanotechnologie en robotica, die afzonderlijk en in combinatie de toekomst zullen bepalen.
Het gaat zelfs verder dan het oplossen van fysieke problemen. Volgens Kurzweil is de zin van ons leven het creëren van meer kennis en het vergroten van orde. De rekenkracht kan daarbij helpen. In een van de dialogen tussen fictieve en historische personen en de auteur waarmee Kurzweil zijn boek heeft verlevendigd, zegt hij: “We hebben een nieuwe religie nodig.”
Verderop in het boek zet hij een stapje verder. ‘De evolutie beweegt zich onafwendbaar in de richting van onze opvatting van God, maar zal dat ideaal nooit bereiken.”

De reden achter dit alles is een versnelling van de toename van de rekenkracht. Die versnelling is exponentieel, gaat dus steeds sneller. In de gewone computers heeft zich dat de afgelopen decennia al gemanifesteerd. En de computers worden kleiner en kruipen overal in, eerst in andere elektronische apparaten en vervolgens overal.
Dat zet zich voort, met kunstmatige intelligentie en virtuele realiteit. De combinatie van al deze zaken zal er voor zorgen dat het menselijk bestaan ingrijpend veranderd. We hoeven niet meer te eten om ons te voeden, daar zorgen andere mechanismes voor. We hoeven zelfs niet altijd onszelf te zijn, we kunnen ons aan anderen anders voordoen. We kunnen ervaren wat het is om iemand anders te zijn.
Maar we zijn dan nog steeds mensen, vindt Kurzweil, want mens-zijn betekent voor hem het deel uitmaken van een beschaving die haar grenzen probeert te verleggen.  

Dit boek is al tien jaar oud, wat het mogelijk om een eerste check te doen op de nauwkeurigheid van zijn voorspellingen. Hij zit met de richting daarvan wel goed, maar is vaak te snel geweest. Zo had hij verwacht dat computers als afzonderlijke objecten in 2010 zouden verdwijnen, er displays in onze ogen worden ingebouwd en elektronica in onze kleding zou zitten. Daar moeten we toch nog een paar jaar op wachten.
Maar de ontwikkeling is niet te stoppen, daar is Kurzweil van overtuigd. Dat wil niet zeggen dat hij geen oog heeft voor de gevaren, zoals die van zichzelf vermenigvuldigende nanobots die in het ‘grijze slijmscenario’ op hol slaan en de wereld overnemen. Nanobots kunnen alleen zinnig zijn als ze met biljoenen zijn, maar als ze zich ongecontroleerd gaan vermenigvuldigen kan in een paar uur alle koolstof worden omgezet in het grijze slijm. Er moet dus een immuunsysteem komen.
Kurzweil behandelt ook de kritiek op zijn visie die al eerder vanuit diverse perspectieven was geleverd. Niet altijd is zijn antwoord even overtuigend. Dat technologie altijd uiteindelijk voor iedereen positief is, is misschien wat te optimistisch. En op meer filosofische kritieken, waarin wordt gesteld dat machines geen mensen zijn omdat ze bijvoorbeeld bewustzijn missen, is zijn weerwoord: de machines van de toekomst zijn heel anders, machines worden mensen.  Dat valt natuurlijk niet uit te sluiten, maar is juist het gene wat bestreden wordt.

Optimisme

Kurzweil is een enthousiaste gids in het onbekende terrein. Hij wijst op de vergezichten, waarschuwt voor de afgronden, maar denkt dat we daar toch niet in vallen. Zijn toekomstvisie getuigt van een enorm optimisme, een menselijk optimisme, want de mens is het wezen dat de omgeving naar zijn hand zet. De krachten die dit pad voortstuwen zijn zeer sterk, van de behoeftes en de noden van de mens tot de samenballing van denkkracht bij bedrijven als Google.
Je kan vraagtekens zetten bij dit optimisme en bij de overtuiging dat de aarde en het universum als het ware geschapen zijn om meer kennis en meer orde te herbergen. Dat is een nogal antropocentrische visie, waarom zou de kosmos om de mens draaien? En waarom zou het leven zin hebben?
Waarschijnlijk is het antwoord van Kurzweil: omdat de mens daar het meeste kennis over vergaard heeft. Maar zo’n antwoord toont ook wel een hermetisch wereldbeeld.
Het is ook jammer dat Kurzweil weinig oog heeft voor de sociale kanten. Hoe leven mensen straks? Toch nog steeds min of meer hetzelfde? Of belanden we in een brave, new world, waarin technologie alles bepalend is? Dat is het schrikbeeld van al die moralistische tegenstanders. 

 

 

(Visited 1.247 times, 2 visits today)
Samenvatting
Review Date
Boektitel
De singulariteit is nabij - Ray Kurzweil
Waardering
41star1star1star1stargray

Een reactie

  • Christof mei 16, 2023op7:01 pm

    Deze reactie kan ik alleen maar zeggen dat ik gelijkstemmend.??☮️????

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.