Elon Musk – Ashlee Vance
Ruimtevaart , Toekomst / februari 19, 2021

Elon Musk werd  begin 2021  de rijkste mens ter wereld, met een geschat vermogen van zo’n 190 miljard dollar. Met een tweetje weet Musk de koers van zijn eigen bedrijf te beïnvloeden, en met de aankoop van 1,5 miljard dollar aan bitcoin ook de koers van die cryptomunt. De aankondiging dat mensen Tesla’s met bitcoin konden betalen droeg daar ook aan bij. Rond Elon Musk bestaat een hype. Zijn activiteiten, uitspraken en tweets worden op de voet gevolgd. Hij wordt gezien als een boodschapper van de nieuwe tijd, als de man die weet waar het heengaat met de wereld en de mensheid, de man die ‘de toekomst’ vormgeeft, zoals de ondertitel van dit boek luidt. Steeds is er reuring rond hem, vaak met urgente kwesties, zoals elektrische auto’s, ruimtevaart of de integratie van het menselijk brein met de computer. Of anders wel rond zijn onstuimige privé-leven. Twee encyclopedieën uitgelezen Ashlee Vance, auteur van zijn biografie, heeft moeite niet onder de indruk te raken van zijn hoofdpersoon. Hij probeert kritische afstand te houden, en ziet ook de zwakke, menselijke kanten van de ongedurige en soms wispelturige Musk. Maar toen hij zijn boek in 2015 voltooide zag hij een glorieuze toekomst voor…

Jouw baan gaat verdwijnen – Andrew Yang
Economie , Toekomst , VS / december 14, 2020

Wie de eerste paar honderd pagina’s van het boek van Andrew Yang leest kan wat somber gestemd raken. We staan aan ‘de rand van een dystopie’, zo waarschuwt hij. Automatisering, ongelijkheid, de ongebreidelde vrije markt en het massale vuurwapenbezit in de Verenigde Staten kunnen een giftige mix vormen waar een burgeroorlog uit voortkomt. Yang, een techondernemer en voormalig presidentskandidaat voor de Democraten, is ervan overtuigd dat automatisering de komende decennia tot het verdwijnen van vele banen gaat verdwijnen. Een van de belangrijkste drijvers van die ontslaggolf zijn zelfrijdende auto’s en vrachtwagens. Vanaf 2020 begint de massale overstap daarnaar, schreef Yang in 2018. Dat was toch iets te voorbarig. De opmars van de zelfrijdende auto lijkt eerder te vertragen. Onmenselijke samenleving Eigenlijk is het een goed moment om te zien of Yang gelijk krijgt. Hij verwacht dat een recessie tot massaontslag zal leiden,  machines gaan mensen dan vervangen. Voor de coronarecessie waren de werkloosheidcijfers laag; komen ze ooit weer op dat niveau terug? Hoe dan ook verwacht Yang de komende tien jaar een snelle opmars van robots en kunstmatige intelligentie. Want robots zijn makkelijker te hanteren dan mensen. Voor heel veel werk hebben robots heel veel voordelen. Miljoenen fabrieksbanen zijn al…

A world without work – Daniel Susskind
Economie , Toekomst / december 14, 2020

Al weten we niet exact wanneer, maar machines gaan steeds meer werk van ons overnemen, stelt econoom Daniel Susskind. Ons idee van wat werken is, moet daartoe veranderen. Deze recensie verscheen op 1 februari 2020 in NRC.  De werkloosheid staat op een bijzonder laag peil. Zorg, onderwijs en bedrijven schreeuwen om werkkrachten. Maar dat kan binnen afzienbare tijd allemaal anders zijn, schrijft econoom Daniel Susskind in zijn boek A world without work. Machines gaan het werk doen, stelt hij met volle overtuiging. De timing van zijn boek met deze uitgesproken titel is opvallend. En niet alleen vanwege die lage werkloosheidscijfers. Ook de recente hype over machines die het werk overnemen, is alweer over zijn hoogtepunt heen. Ergens rond 2013 kwam het idee op dat in het ‘tweede machinetijdperk’ niet alleen banen van laagopgeleiden, maar ook die van hogeropgeleiden door slimme apparaten zouden worden overgenomen. De afgelopen jaren zijn de verwachtingen daarover bijgesteld. Zo sterk zal dat effect niet zijn, is de conclusie van recentere studies. De ‘slimme’ systemen blijken minder slim dan verwacht en veel mensenwerk is ingewikkelder dan gedacht. Geleidelijke taakerosie In verhalen over oprukkende technologie werd vaak het beeld getoond van een robot die op de stoel van de…

If Then. How one Data Company invented the Future – Jill Lepore
Geschiedenis , Na 1945 , VS / november 28, 2020

Historici willen nog wel eens beweren dat er niets nieuws onder de zon is. Voor bijna alles wat er gebeurt, kunnen ze een vervlogen episode noemen die er een beetje op leek. Dat kan pedant overkomen. Jill Lepore schrijft in If Then dat de Amerikaanse verkiezingen van 2016 niet de eerste waren die met behulp van computers gemanipuleerd werden. En dat de ambities van Google, Facebook en andere dataslurpers hun oorsprong in de jaren zestig hebben. Niets nieuws dus. Maar ze vertelt dat verhaal op zo’n aanstekelijke, inzichtelijke en beeldende manier dat haar boek verre van pedant is. If Then gaat over het bedrijf Simulmatics, een samenvoeging van simulation en automation. De belofte van Simulmatics, opgericht in 1959, was om menselijk gedrag te voorspellen met computertechnologie. Die techniek gebruikte het voor commerciële en politieke campagnes, zelfs voor het voorspellen van rellen en opstanden. Het bedrijf werkte onder meer voor John F. Kennedy, The New York Times en het Pentagon. Burgerrechten Lepore, schrijver van het veelgeprezen Deze waarheden over de geschiedenis van de VS, begint dit boek met de opvoering van de cast: de mannen achter Simulmatics. Een van de oprichters was de stevige drinker Ed Greenfield die contacten verzamelde ‘zoals andere mensen postzegels’. Hij riep de hulp in…

Supermens – Peter Joosten
Toekomst / november 5, 2020

Toen ik klein was, keek ik graag naar de tv-serie De man van zes miljoen. Dat was een man met bovenmenselijke krachten. De operaties om hem te verbeteren na een ongeluk hadden maar liefst zes miljoen dollar gekost. Hij kon geweldig hard rennen en had een bionisch oog. Deze man was wat we nu een cyborg noemen, maar met een normaal uiterlijk. De fantasie van deze verbeterde mens kan in snel tempo werkelijkheid worden, schrijft Peter Joosten in Supermens. Maar dat is niet alleen een gunstige ontwikkeling. Er zitten veel haken en ogen aan het verbeteren van de mens met allerlei technieken, zo maakt hij gaandeweg duidelijk. Joosten heeft in Supermens in de eerste plaats een overzicht gemaakt van bestaande en mogelijk toekomstige technieken om mensen te verbeteren. Dat gaat van het innemen van pillen voor de bevordering van concentratie en supervoeding (boterkoffie) tot het klonen van mensen en het uploaden van breinen. Dat is een heel breed scala; misschien had dat iets beter afgebakend kunnen worden. Er zit een wereld van verschil tussen koud douchen en je lichaam laten invriezen in de hoop ooit weer tot leven gewekt te worden. Toch worden ze in een hoofdstuk behandeld. Joosten gebruikt…

De singulariteit is nabij – Ray Kurzweil
Toekomst / oktober 21, 2015

De machine wordt mens. De mens wordt God. Het universum wordt een computer, die mens wordt, die God wordt. Dat is een ultrakorte samenvatting van het boek De singulariteit is nabij van de bekende futuroloog Ray Kurzweil. Te kort door de bocht om alle nuances recht te doen, maar het boek van Kurzweil, een classic die nog steeds relevant is, bevat een ver gaande en radicaal doorgedachte visie op de toekomst, die zich hooguit door de grenzen van het universum laat inperken. Kurzweil gaat er vanuit dat mensen en computers zullen samensmelten. Dat gebeurt op diverse manieren. Ten eerste dringt de computer het menselijk lichaam binnen, in de vorm van steeds kleinere machines. Uiteindelijk zullen we onze gezondheid en algehele toestand beïnvloeden door miljoenen, miljarden nanobots in onze bloedbanen en hersenen. Aan de andere kant zullen we computers bouwen die op het menselijk brein lijken. Eerst zal de computer de rekenkracht en andere capaciteiten van het brein evenaren, maar snel daarna zal het die verre overtreffen.  Deze algemene kunstmatige superintelligentie duidt hij aan met de term singulariteit.  Uiteindelijk komt er een samensmelting van mens en computer. Rekenkracht Dat kan bedreigend klinken, maar dat is het voor techno-optimist Kurzweil allerminst. Door…