Elon Musk werd begin 2021 de rijkste mens ter wereld, met een geschat vermogen van zo’n 190 miljard dollar. Met een tweetje weet Musk de koers van zijn eigen bedrijf te beïnvloeden, en met de aankoop van 1,5 miljard dollar aan bitcoin ook de koers van die cryptomunt. De aankondiging dat mensen Tesla’s met bitcoin konden betalen droeg daar ook aan bij.
Rond Elon Musk bestaat een hype. Zijn activiteiten, uitspraken en tweets worden op de voet gevolgd. Hij wordt gezien als een boodschapper van de nieuwe tijd, als de man die weet waar het heengaat met de wereld en de mensheid, de man die ‘de toekomst’ vormgeeft, zoals de ondertitel van dit boek luidt. Steeds is er reuring rond hem, vaak met urgente kwesties, zoals elektrische auto’s, ruimtevaart of de integratie van het menselijk brein met de computer. Of anders wel rond zijn onstuimige privé-leven.
Twee encyclopedieën uitgelezen
Ashlee Vance, auteur van zijn biografie, heeft moeite niet onder de indruk te raken van zijn hoofdpersoon. Hij probeert kritische afstand te houden, en ziet ook de zwakke, menselijke kanten van de ongedurige en soms wispelturige Musk. Maar toen hij zijn boek in 2015 voltooide zag hij een glorieuze toekomst voor Musk. Toch was hij nog te voorzichtig. Hij voorspelde dat Musk tegen 2025 waarschijnlijk de rijkste man ter wereld zou zijn en een van de machtigste. Dat laatste is uiteraard lastig vast te stellen,. Maar dat zelfs de Russische president Vladimir Poetin (de echt rijkste man ter wereld volgens sommigen) de kans voor een gesprek met Musk interessant noemt, is veelzeggend. Hoe heeft deze in Zuid-Afrikaan geboren nerd zo ver kunnen komen?
Zijn grootvader was een avonturier, die op reis ging met een eigen vliegtuig. Al kende Elon hem niet, hij denkt dat hij het aangaan van risico’s van zijn grootvader heeft overgenomen. Elon was een fanatiek lezer, naast science fiction las hij twee encyclopedieën. En hij onthield wat er in stond.
Nadat het huwelijk van zijn ouders ontbonden was, bleef Elon bij zijn vader wonen, wat geen pretje was. Toen hij een jaar of 10 was, kreeg hij zijn eerste computer en leerde hij binnen een paar dagen programmeren.
Musk vertrok als 17-jarige naar Canada, volgens hem een manier om zo snel mogelijk in de VS te komen. Dat lukte, als student, na een paar jaar. Hij was geboeid door drie zaken: internet, de ruimte en zonne-energie. Met zijn broer begon hij een bedrijfje dat andere bedrijven op internet zette, een soort Gouden Gids. Dat werd zijn eerste zakelijke succes. De volgende stap was Paypal, waar hij veel geld aan overhoudt, maar ook een deuk in zijn reputatie.
Gedrevenheid en hard werken, maar vooral het gevoel een missie te hebben, dat kenmerkt Musk volgens deze biografie. Hij ontziet daarbij niemand, ook zichzelf niet. Hij heeft zeker in zijn vroegere ondernemingen regelmatig conflicten met andere leidinggevenden. Maar hij kan vooruit denken en komt snel in actie.
Muizen naar Mars
De ruimtevaart komt serieus in beeld als hij in contact met de Mars Society, een organisatie die zich richt op het koloniseren van de planeet. Een eerste idee was om muizen richting Mars te sturen. Als een plan om een raket van de Russen te kopen mislukt, tikt Musk op een spreadsheet een begroting die aantoont dat het kan: zelf een raket ontwerpen, bouwen en lanceren. In 2002 begon hij met SpaceX. Het bedrijf maakt zoveel mogelijk zelf, en bespaart daarmee enorm op de kosten.
SpaceX, en dit geldt ook wel voor andere bedrijven, kun je op twee manieren bekijken. Als een bedrijf dat met grote woorden en allerlei beloftes strooit, maar die lang niet altijd op tijd waarmaakt. Of als een bedrijf dat, met vallen en opstaan en met veel doorzettingsvermogen, dingen presteert die andere niet lukken. Of de ultieme beloftes waargemaakt worden, valt nog te bezien. Maar er gebeurt zeker iets.
Autofabriek Tesla werd niet opgericht door Musk, al was hij al lang geïnteresseerd in elektrische auto’s. Vooral als ze hard reden. Celebrities vielen voor het ontwerp van de sportieve Roadster, maar de fabriek raakte in de problemen, door oplopende kosten en ruzies. Toen er in 2008 nog een economische crisis overheen kwam, dreigde op zijn minst een van de twee bedrijven van Musk eraan onder door te gaan. Ook persoonlijk had Musk met tegenslagen te maken. Maar door zijn harde werk en heldere beslissingen kwam hij boven op. En door een miljardenopdracht van NASA.
Implantaten
Een paar jaar later stapte hij ook in zonne-energie: Solar City. Dat was volgens hem logisch, want de zon verschaft enorm veel energie. Volgens Vance zijn de drie bedrijven onderdeel van een groter plan en versterken ze elkaar. En dan zijn er nog de andere projecten: voor transport de Hyperloop, implantaten met Neuralink, kunstmatige intelligentie met OpenAi. Deels zijn die pas ontstaan nadat dit boek was afgerond. Musks ultieme doel, schrijft Vance, is de mens transformeren in een wezen dat op meerdere planeten woont. De andere projecten, zoals de auto’s, batterijen en dergelijke, zijn nevenactiviteiten. Het Mars-plan is zijn bestaansrecht.
Musks manier van werken is direct en doelgericht. In het boek staat het verhaal van een technicus die een pagina’s lange mail aan Musk stuurde over een belangrijk technisch probleem en zijn voorgestelde oplossing. Het antwoord van Musk bestond uit één woord: ‘Ok’. Andere werknemers kregen te horen dat ze slapjanussen waren als ze een dag vrij namen om bij de geboorte van hun kind te zijn. Musk is zelf heel nauw betrokken bij allerlei details, en bij het werven van mensen. Een sollicitatiegesprek kan een paar minuten duren, maar ook veel langer doorgaan.
Peter Thoeny, Flickr, CC BY-NC-SA 4.0
Grote-mannen-maken-de-toekomst
De benadering van dit boek is samen te vatten als: grote-mannen-maken-de-toekomst. Zonder de inzet van Musk, zijn langetermijnvisie, zijn energie zouden al die projecten niet zijn doorgegaan of allang zijn gestopt. En deze projecten zijn niet alleen maar economische activiteiten, maar veranderen het bestaan van de mensheid, de toekomst.
Daar is wel iets op af te dingen. Al is het uitzonderlijk waar Musk zich allemaal mee bezighoudt, het lijkt wat te veel eer. Tal van landen en bedrijven houden zich bezig met ruimtevaart en elektrische auto’s en heus niet alleen omdat Elon Musk daarmee bezig is. Maar hij is een goed en extreem symbool van de huidige tijd: de extreme rijkdom van een klein clubje, de rol van particulieren in de ruimtevaart, het belang van duurzaamheid, de dominantie van techniek, de aandacht voor beroemdheden, de verweving van entertainment met serieuze zaken, de alomtegenwoordige marketing. Wie herinnert zich niet de rode Roadster die Musk de ruimte in schoot, waar een liedje van David Bowie in wordt afgespeeld? Zo bezien is Musk niet de man die de toekomst maakt, maar die het heden kenmerkt.
Het is jammer dat deze biografie niet erg actueel is. Die zou ieder jaar wel bijgewerkt kunnen worden. Maar ook deze versie geeft een mooi inzicht in de wording van Musk.
Geen reacties