Een elegante, poëtische novelle over tweelingzussen die een beschermd leven leiden. Als ze in de Eerste Wereldoorlog als vrijwilligsters naar Frankrijk gaan – om de frontsoldaten bij te staan – komt hun onderlinge band onder druk te staan.

Esther en Ruth hebben weinig contact met andere mensen. Ze doen alles samen en praten zelfs in de wij-vorm. De ene zus vult de andere zo naadloos aan, dat ze overkomen als één persoon. Tijdens de Eerste Wereldoorlog kiezen ze ervoor om een einde te maken aan hun beschermde leven op het landgoed van hun rijke vader: ze melden zich aan als vrijwilligsters. Na de boottocht naar Frankrijk worden ze ingezet bij de verzorging van frontsoldaten. Het leven van de zussen – en hun onderlinge band – gaat definitief op de schop.

De Canadese schrijfster Mary Swan beschrijft de ervaringen van Esther en Ruth op een kalme, elegante toon. Niet als een doorlopend verhaal, maar als een mozaïek van verschillende stemmen. Naast de zussen komen vader, schooljuf, broer, soldaten en andere bekenden aan het woord: als getuigen, die ieder vanuit hun perspectief een stukje aan de geschiedenis toevoegen. Alsof je steeds door een andere kijker naar het verleden gluurt. Een totaalbeeld ontbreekt, maar is dat in de realiteit ook niet zo?

'The deep' is geen oorlogsroman, maar een portret van twee vrouwen die de boze buitenwereld niet langer op een afstand kunnen houden. De Eerste Wereldoorlog is daarin nauwelijks een thema: het is de aanjager van de gebeurtenissen op het persoonlijke vlak. Bij het vertellen hiervan springt Swan vooruit en achteruit in de tijd, en voert een groot aantal personages op. Maar door de prachtige, heldere bewoordingen raak je nooit de weg kwijt. Dit is een geslaagd boek, waarin – soms in een paar regels – een gevoelswereld wordt opgeroepen: een echte novelle.

Recensie: Sonja Snoek.

Waardering:

Mary Swan. The Deep (2002)