Boekenstrijd

Wat is een bos? Dat is een vraag die iedereen die over bossen schrijft, moet beantwoorden. Volgens bioloog Anne Sverdrup-Thygeson is een bos niet alleen een verzameling bomen, en ook geen plek om zoveel mogelijk hout te produceren. Een bos is een ecosysteem, waarin tal van levende organismen samen leven, soms als concurrenten, soms in samenwerking. De kleine levende wezens zijn net zo goed deel van het bos als de grootste bomen.  Een bos is zelfs meer dan deze verzameling leven, die ook voor de mens nuttige zaken produceert. “Het bos kan tegen ons praten in een taal die uitstijgt boven de wetenschap en verder gaat dan de waarde van hout en voedselbelangen.’ Dat blijkt bijvoorbeeld uit de vele religieuze en spirituele verhalen rond bomen en bossen. Volgens Noorse mythen werden mensen geschapen uit stukken hout.  Kriebelbeestjes Deze brede benadering geeft Sverdrup de kans om heel veel verschillende verhalen te vertellen. Ze vertelt over de berk, de ratelpopulier en andere bomen. Maar net zo lief of misschien nog wel liever over de ‘kriebelbeestjes’ die welig tieren in levend en vooral dood hout. Sverdrup is entomoloog en schreef eerder een boek over insecten. Zo heeft ze veel oog voor de biodiversiteit van…

De wetenschap heeft vaak gediend om te bewijzen dat vrouwen minder capabel zijn dan mannen. Wetenschapsjournaliste Angela Saini trekt tegen deze opvattingen ten strijde. Dat leidde tot het boek Ondergeschikt waarin de boodschap het soms van de nieuwsgierigheid wint. En waar de verwarring over de grens tussen natuur en cultuur niet wordt weggenomen. Saini gaat uitgebreid in op de rol van vrouwen in samenlevingen van jagers-verzamelaars, want die ‘prehistorische’ samenlevingen kunnen blijkbaar iets zeggen van universele zeggingskracht. En vrouwen waren daarin belangrijk, stelt ze. Want vrouwen brachten vaak de helft of meer van het voedsel binnen met het verzamelen van knollen, bessen en dergelijke. De jacht, voor een groot deel het domein van mannen, was minder effectief. En, oh ja, er waren ook vrouwen die joegen. Ook als het om seksualiteit gaat, verschillen mannen en vrouwen minder dan we denken. Vrouwen kunnen ook best uit zijn op seks. Ook met verschillende partners. En zo worden tal van verschillen nagegaan. Conclusie: vrouwen zijn biologisch niet ondergeschikt aan mannen. “De cultuur bepaalt vrijwel elk aspect wat mannen en vrouwen kunnen en mogen doen,” concludeert ze op basis van antropologisch onderzoek bij een volk waarin vrouwen jagen. (176) Om een paar pagina’s verder…