Terrorisme – Charles Townshend

december 7, 2014

townshend-178-0Korte inhoud: Een inleiding in het onderwep door een Britse hoogleraar. Achtereenvolgens wordt het begrip terrorisme ontleed en de geschiedenis ervan uiteen gezet, met onderverdelingen in staatsterreur, revolutionair, nationalistich en religieus terrorisme. Aan het eind volgt nog een hoofdstuk over de bestrijding van terrorisme.
Stelling van het boek: Terorisme levert weinig goeds op, maar gaat ook niet weg.
Stijl: Academisch, iets minder helder dan van een dergelijke inleiding verwacht mag worden.
Geschikt voor: Iemand die al iets van terrorisme weet en daarmee mist het dus het doel.

Terrorisme of zelfs terreur is tegenwoordig overal. Hangjongeren zijn gepromoveerd tot straatterroristen, terreur kan worden uitgeoefend door luidruchtige toeristen of feestgangers. Zo is in het algemene en politieke taalgebruik een fikse inflatie ontstaan van een omstreden begrip.
Charles Townshend hoort echter bij de preciezen, hij is zuinig met het label ‘terrorisme’ en wil ook het onderscheid met terreur in stand houden. Terrorisme is een op zich zelf staande politieke strategie, waarbij buitensporig geweld wordt gebruikt tegen ongewapenden, zo luidt ongeveer de omschrijving die hij geeft. Niet iedere terroristische daad valt dus onder de noemer van het ‘absoluut’ of ‘zuiver’ terrorisme. Dit is gebaseerd op ‘een welhaast mystiek geloof in het transformatief vermogen van geweld.’

Het onderscheid tussen terroristische daden en terrorisme is op het eerste gezicht  verwarrend, maar het biedt een inzicht dat het mogelijk om nauwkeuriger onderscheid te maken tussen het gebruik van geweld tegen ongewapenden in het algemeen en de politieke strategie om door middel van deze vorm van geweld verandering af te dwingen.
Hij verzet zich op historisch en theoretische gronden tegen het cliché dat de terroristen van de één, de vrijheidsstrijders van de anderen zijn. De meeste terroristen brengen geen vrijheid.
Terrorisme is niet uit te roeien, en daarom moet het tot op zekere hoogte getolereerd worden. Staatsterreur, zoals eerst beoefend door de Franse revolutionairen, kan drie doelen hebben: intimidatie, gedwongen bekering en genocide. Maar bij het toepassen van grootschalig geweld door dergelijke regimes is steeds wel de vraag of ze de bevolking als geheel geterroriseerd werd. Townsend ziet terrorisme als een manier om met geweld politieke opvattingen te veranderen, daar werden de slachtoffers van de holocaust en andere massamoorden geen mogelijkheid toe geboden.

Townsend volgt verder een tamelijk orthodoxe benadering met hoofdstukken over revolutionair, nationaal en religieus terrorisme. Revolutionair terrorisme in het Westen was marginaal, als je kijkt naar de cijfers. Maar de impact ervan was toch groot: de psychologische weerstand was geringer dan de politieke. Misschien is dat ook wel de aard van terrorisme. Door bijensteken of verkeersongelukken komen minder mensen om, maar het idee dat er mensen rondlopen die willekeurige slachtoffers kunnen maken, is niet aanvaardbaar.
Van nationalistische bewegingen moet hij nog minder hebben. ‘Nationalisme komt voort uit de achterlijke wil dingen te simplificeren,’ zo wordt een niet met name genoemde criticus geciteerd. Maar in onafhankelijkheidsstrijden kan terrorisme wel effectief zijn. Het laat echter een giftige erfenis achter, zoals in de gevallen van Israël en Algerije.
Dan is er nog het probleem van het religieus terrorisme. Probleem niet alleen door de omvang en de buitengewone bloeddorstigheid die het heeft, maar ook een probleem in het begrip. Als god in welke vorm dan ook uiteindelijk de grootste is, waarom dan naar geweld grijpen? Het eigenlijke doel ligt buiten bereik van menselijk handelen. Fanatisme, het geloof in een nakend einde der tijden en het idee dat het goed is te sterven voor het heilige doel, geven religieus terrorisme echter een geweldige inspriratiebron.

In het laatste hoofdstuk behandelt Townsend de manier waarop wordt omgegaan met terrorisme. Negeren lijkt in zekere zin verstandig, maar is niet echt mogelijk. Hij verzet zich – niet onverwacht – tegen de ‘oorlog tegen het terrorisme’ en komt tot de conclusie dat terrorisme wel zal blijven bestaan maar niet het einde van de westerse beschaving zal betekenen.
Dit is al met al echt een inleiding, die soms wel erg genuanceerd is. Op sommige punten, zoals bij het onderscheid tussen terrorisme en terreur, is dat uitstekend. Soms mist het door de nuances helderheid.
De vertaling bevat nogal wat storende taalblunders. Het ‘Evil Empire’ wordt vertaald met ‘het Kwade Rijk’, in plaats van het Rijk van het Kwaad, er is sprake van ‘worteloorzaken’, miljard wordt met biljoen verward. Een van de ergste fouten is dat in de vertaling de Amerikanen een Egyptisch vliegtuig met aan boord kapers van de Achille Lauro neerhaalden, terwijl het tot landen gedwongen werd. En dat van een universiteitsuitgeverij.

(Visited 173 times, 1 visits today)
Samenvatting
Review Date
Boektitel
Charles Townshend, Terrorisme
Waardering
31star1star1stargraygray

Geen reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.