Het laatste boek van mijn goede vriend Luc. Al eerder in hoofdstukken gelezen. Maar het is veel beter om het als geheel te lezen. Het is erg goed geschreven, soms zelfs een beetje geromantiseerd. Maar die literaire vrijheid is toch beter te verteren dan de stramme academische houding van veel Nederlandse historici.

Panhuysen heeft hiervoor een beproefd trucje: hij leeft zich in zijn onderwerp in. Wat zagen, horen, roken, voelden zij? Dat staat vast niet altijd in de brieven of andere bronnen, maar het is meestal niet onaannemelijk wat hij naar voren brengt. Hoogtepunten zijn de zeeslagen, de Grand Tour van de broers, de dreiging van plundering van regentenhuizen. Maar we zijn er ook bij als de jeugdige broers door Dordrecht naar school lopen, of als Johan zich van de ene naar de andere vergadering op het Binnenhof spoedt.

Knap is dat zowel Cornelis als Johan tot hun recht komen. Hoewel Cornelis minder vooraanstaand is, en meer de doener van de twee, komt hij ook goed uit de verf.

Een derde sterk punt is de vermenging van cultuurgeschiedenis met het leven van de De Witten. Dan kan het gaan om de ingewikkelde hoedenetiquette, de inrichting van huizen, het belang van dansen, het eten, of praktijken uit de politieke cultuur. Juist door dit soort verschijnselen in te bedden in het dagelijks leven van de broers wordt het belang ervan erg duidelijk.

Minder sterk is het op punten waar het verhaal erg ingewikkeld  wordt, bijvoorbeeld als de regenten onderling hun vetes uitvechten over de diverse posten die te verdelen zijn. (Wel sterk ingekort en verbeterd hier). En soms word je een beetje moe van de archaïsche termen.

Waardering: –

Luc Panhuysen – De Ware Vrijheid. Het leven van Johan en Cornelis de Witt