Boekenstrijd

De wetenschap heeft vaak gediend om te bewijzen dat vrouwen minder capabel zijn dan mannen. Wetenschapsjournaliste Angela Saini trekt tegen deze opvattingen ten strijde. Dat leidde tot het boek Ondergeschikt waarin de boodschap het soms van de nieuwsgierigheid wint. En waar de verwarring over de grens tussen natuur en cultuur niet wordt weggenomen. Saini gaat uitgebreid in op de rol van vrouwen in samenlevingen van jagers-verzamelaars, want die ‘prehistorische’ samenlevingen kunnen blijkbaar iets zeggen van universele zeggingskracht. En vrouwen waren daarin belangrijk, stelt ze. Want vrouwen brachten vaak de helft of meer van het voedsel binnen met het verzamelen van knollen, bessen en dergelijke. De jacht, voor een groot deel het domein van mannen, was minder effectief. En, oh ja, er waren ook vrouwen die joegen. Ook als het om seksualiteit gaat, verschillen mannen en vrouwen minder dan we denken. Vrouwen kunnen ook best uit zijn op seks. Ook met verschillende partners. En zo worden tal van verschillen nagegaan. Conclusie: vrouwen zijn biologisch niet ondergeschikt aan mannen. “De cultuur bepaalt vrijwel elk aspect wat mannen en vrouwen kunnen en mogen doen,” concludeert ze op basis van antropologisch onderzoek bij een volk waarin vrouwen jagen. (176) Om een paar pagina’s verder…

De journalisten Jodi Kantor en Megan Twohey van The New York Times beschrijven in dit boek nauwgezet hun onderzoek naar de seksuele wandaden van filmproducent Harvey Weinstein. Het kostte hen veel moeite om vrouwen ervan te overtuigen mee te werken aan hun verhaal. Ook probeerde Weinstein op allerlei manieren de publicatie te dwarsbomen, onder andere door te dreigen met rechtszaken. Uiteindelijk lukte hem dat uiteraard niet. Hun artikelen beschrijven nauwgezet hoe Weinstein te werk ging en actrices, maar ook werknemers van zijn bedrijf intimideerde of erger. Heel veel mensen in zijn omgeving wisten ervan, maar hielden heel lang hun mond. Anderen werkten actief mee aan zijn praktijk, bijvoorbeeld door schikkingen te treffen met de misbruikte vrouwen. Ze kregen geld in ruil voor stilte. De publicatie van Kantor en Twohey droeg bij aan de internationale #metoo-beweging en bracht veel vrouwen ertoe om over seksuele intimidatie te spreken. Kavanaugh De twee laatste hoofdstukken beschrijft de getuigenis van Christine Blasey Ford tegen kandidaat-opperrechter Brett Kavanaugh. Dit is een beetje een vreemde eend in de bijt, want Kantor en Twohey waren hierbij veel minder nauw betrokken. Zoals bekend leidde de klacht van Ford nergens toe; Kavanaugh werd benoemd als opperrechter. Het allerlaatste hoofdstuk beschrijft…

In 1666 werd Londen getroffen door een legendarisch grote brand. Dat jaar woedde ook nog de pest, die in 1665 was begonnen. Op zee vocht Engeland een oorlog uit met de Republiek der Verenigde Nederlanden. Koning Karel II was aan de macht, maar de onrust die was begonnen met de Engelse Burgeroorlog in 1640 was nog niet ten einde. De Brexit is er niets bij. In 1666 verscheen ook De stralende wereld van Margaret Cavendish, een opmerkelijk boek over een fantasiewereld waarin een keizerin aan de macht is die met aapmensen, vismensen en vele andere wezens over wetenschappelijke en filosofische thema’s spreekt. De auteur was Margaret Cavendish, een voormalige hofdame die met de markies van Newcastle was getrouwd. Cavendish verkeerde in wetenschappelijke kringen, ging (een beetje) om met filosofen als René Descartes en Thomas Hobbes. In de Angelsaksische wereld is ze de laatste jaren herontdekt. Maar in Nederland is ze ‘relatief onbekend’, schrijft vertaler Thomas Heij in de inleiding met gevoel voor understatement. Ik had in ieder geval nog nooit van haar gehoord. Cavendish deed veel dingen als eerste vrouw: de eerste vrouw die het wetenschappelijke genootschap de Royal Society bezocht, de eerste die onder eigen naam wetenschappelijke verhandelingen publiceerde….

In september 2016 werden in Frankrijk vier vrouwen aangehouden op verdenking van het voorbereiden van terroristische aanslagen.  Ze wilden een auto gevuld met gasflessen in brand steken, waardoor die moesten ontploffen. Voordat ze dit plan tot uitvoering konden brengen, werden zij gearresteerd. Het was de eerste keer dat vrouwelijke terroristen met banden met Islamitische Staat in Europa werden opgepakt. Rond het onderwerp vrouwen en terrorisme hangt een zweem van romantiek. En een mysterie want hoe kunnen vrouwen zich te buiten gaan aan dergelijke grove gewelddadigheden? Dit past niet bij het traditionele, toch nog steeds wel heersende beeld van de vrouw. Om een antwoord te krijgen heb ik me verdiept in het al wat oudere boek Uit overtuiging van de Amerikaanse onderzoekster Mia Bloom, bijzonder hoogleraar internationale studies en vrouwenstudies aan Penn State University en ook verbonden aan het International Center voor the study of terrorism.  Voor dit boek deed zij onderzoek in onder andere Sri Lanka, Indonesië, Israël en de Palestijnse gebieden, Irak en België zoals bekend al vijftien jaar een broeinest van terrorisme in West-Europa. Vrouwen in terroristische organisaties kunnen allerlei rollen vervullen zoals fondsenwerver, koerier, bekeerder en organisator. Misschien meer in het algemeen ook als supporter van de…

Korte inhoud: Anti-feministisch manifest. De schrijver probeert te bewijzen dat vrouwen de bevoorrechte sekse zijn: ze zijn altijd beschermd door mannen die het merendeel van het zware werk doen. Het feministisch idee dat de verhouding tussen man en vrouw fundamenteel moet veranderen is strijd met de menselijke natuur, onuitvoerbaar en ongewenst. Stelling van het boek: Vrouwen moeten niet klagen. Stijl: Provocerend, gedetailleerd maar toch selectief. Waardering: Geschikt voor: mannen en vrouwen. Niet geschikt voor: mensen met lange tenen of korte lontjes.