De opvolger van Stalingrad van dezelfde auteur. Het succes van deze boeken is gemakkelijk te verklaren. Ze zijn een goede mix van ouderwetse militaire en politieke geschiedenis met meer moderne, aansprekende getuigenissen van het dagelijks leven van soldaten en burgers, en dat aan beide kanten van het verhaal. Ook de hoofdrolspelers als Hitler, Goebbels en Himmler komen vooral als een soort romanpersonages over. Voor de belangrijke geallieerden geldt dat veel minder, die spelen meer een rol op de achtergrond.
Het boek is soms verrassend slecht geschreven, met nogal warrige alinea’s die van de hak op de tak springen, vooral in het begin van het boek. Er staan misschien wel duizend verschillende anekdotes in, verdeeld over zeker tientallen personen. Er is niet geprobeerd om bepaalde hoofdpersonen gedurende het hele verhaal te volgen. In plaats daarvan koos Beevor er voor om het schilderachtigste en gruwelijkste materiaal te gebruiken.
Een ander modern element zijn de uitgebreide beschrijvingen van verkrachtingen. Hierdoor komen er veel meer vrouwen voor in het verhaal dan gebruikelijk is in militaire geschiedschrijving. Het werpt licht op gruweldaden van de Sovjet-militairen, die uiteraard vooral aan de goede kant stonden. Ook de plunderingen, min of meer officieel aangemoedigd door de militairen het recht te geven pakketen van vijf kilo te sturen, worden niet verzwegen. De afbraak van het industriepark in Oost-Duitsland heeft volgens Beevor zelfs blijvende gevolgen gehad.
Het blijft verbazingwekkend hoe lang het Derde Rijk weerstand bleef bieden, ondanks de insluiting door troepen aan alle kanten en de snelle aftakeling van Hitler in de Rijkskanselarij. De Amerikanen worden min of meer als politieke onbenullen afgeschilderd, die eerder naar Berlijn hadden kunnen oprukken, en zo de Russen te snel af hadden kunnen zijn. Vooral Eisenhower wordt dat verweten.

Anthony Beevor
Berlijn. De ondergang 1945
Amsterdam 2002

waardering: