Colonnes pantservoertuigen en tanks doorkruisen het Oekraïense platteland. Steden worden belegerd, mensen worden verjaagd. 2022? Ja. Maar ook 1941. Iets meer dan tachtig jaar geleden viel nazi-Duitsland met enkele bondgenoten de Sovjet-Unie binnen. In hun gelederen, aan het zuidelijke front, bevond zich journalist, auteur, enfant terrible Curzio Malaparte. Gestoken in het uniform van kapitein van de Italiaanse alpenjagers trok hij met Roemeense en Duitse eenheden mee, onderdeel van een reusachtige machinerie die werd losgelaten op een enorm gebied. Tot september 1941 blijft Malaparte aan het front. Vanuit Roemenië ging hij door het huidige Moldavië en dan naar Oekraïne, het cruciale strijdtoneel. Dan wordt hij teruggeroepen. Zijn versie van de veldtocht strookt niet met de propaganda van het fascistische Italië. Maar na enkele maanden huisarrest mag hij opnieuw vertrekken, dit keer naar het noordelijk front rond Leningrad, waar de Finnen tegen de Sovjet-Russen vechten in een bevroren landschap. Roemenië en Finland waren in de periode die in dit boek wordt beschreven kleinere bondgenoten van Duitsland. Finland was in 1939 aangevallen door de Sovjet-Unie. In maart 1940 capituleerde het. Toen de Duitsers de Sovjet-Unie in 1941 aanvielen, werden de Finnen hun bondgenoten. Ook Roemenië verloor grondgebied voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog, niet…
Is Meer een poging mensen te overtuigen of is het een geloofsbelijdenis? Er staan tal van argumenten in voor de zaken die de verschillende auteurs bepleiten, zoals meer geluk, vernuft en vrijheid. Maar het eerste hoofdstuk heet: ‘Wie gelooft er nog in de vooruitgang?’. ‘De vooruitgang’, dat veronderstelt dat er een manier van vooruitgang is. Even verderop staat: ‘Als we doorzetten op het pad van vooruitgang en modernisering dan leeft over een paar decennia de hele wereld het goede leven.’ Er is het pad om te volgen, een vaststaande methode die zich in het verleden bewezen heeft, volgens de auteur, en die we moeten blijven volgen, ook al veranderen de omstandigheden. Tenminste, als ‘de wereld’ bij ‘het goede leven’ uit wil komen. Dit gebruik van grote, vage woorden (er is zelfs sprake van een geletterde planeet) duidt op een vastliggende overtuiging die niet van de juiste weg wil afwijken. Het recept van de vooruitgang is goed voor iedereen en alles. Zo lijkt het. Maar verderop in de bundel biedt het begrip minder houvast. Ratio, vrije handel, globalisering en industrialisering Dit boek is een bundel van artikelen die gemeen hebben dat ze voor ‘meer’ pleiten, maar verder verschillen ze nogal. Toch…
Een bevlogen geschiedenis van de mensheid die door drie revoluties werd wat ze nu is: de dominante diersoort op aarde. Lees ook de bespreking van het nieuwe boek van de schrijver van Sapiens, Homo Deus, over de toekomst van de mensheid en van 21 lessen voor de 21ste eeuw over onze actuele problemen
Korte inhoud van het boek: Ayaan Hirsi Ali presenteert haar voorstellen voor de hervorming van de islam. Door een aantal geloofsovertuigingen te schrappen of te veranderen kan de islam in overeenstemming worden gebracht met de moderne tijd en aanvaardbaar worden. Daarbij moeten dissiendenten het voortouw en de middengroepen overtuigen. Stelling: De islam kan hervormd worden en dat is hard nodig. Stijl: Soms persoonlijk, maar deels veel afstandelijker dan haar vorige boeken. Geschikt voor: iedereen die geïnteresseerd is in de rol van islam in de moderne tijd.
Korte inhoud: Het gevangenisdagboek van een van de Guantánamo gevangenen, die al elf jaar vast zit zonder dat er enig redelijk vermoeden van schuld lijkt te zijn. Een verhaal over foltering, sadisme, isolement, en het verzet daartegen. Stelling van het boek: De Amerikanen verraden zichzelf door mij op deze manier vast te houden. Stijl: direct, simpel. Geschikt voor: iedereen die wil weten hoe het er op Guantánamo aan toe gaat en dat wil horen van een gevangene zelf.
Korte inhoud: Een analyse van de uitstotingen op diverse vlakken van mensen, groepen en gebieden door de brute ontwikkeling van met name de economie. Saskia Sassen stelt nieuwe mechanismen op het spoor te zijn van een brute, keiharde, maar ook complexe ontwikkelingen waarvan uitsluiting het gevolg is. Stelling van het boek: Het systeem is harder dan ooit.\ Stijl: Academisch, weliswaar met veel voorbeelden maar toch lastig te doorgronden. Geschikt voor: Mensen die op zoek zijn naar diepgravende verklaring van de huidige toestand.
Korte inhoud: Een uitleg en geschiedenis van het begrip nationalisme door hoogleraar Europese Studies Joep Leerssen (UvA). Hij probeert de verwarring tussen de begrip natie, staat en dergelijke op te helderen. Gaandeweg wordt steeds duidelijker dat Leerssen weinig in het nationalisme ziet: het is de opmaat naar groepsdenken en xenofobie. Alleen een verlicht patriottisme kan er mee door. Stelling van het boek: Nationalisme is een gevaarlijke misvatting. Stijl: Toegankelijk genoeg voor het doel van een inleiding. Geschikt voor: Iedereen die meer van nationalisme wil weten en niet bang is voor een kritische benadering.
De rokerige achterkamer waar politici hun deals sloten is uit de gratie geraakt. Na de aanval van Pim Fortuyn op de traditionele vorm van politiek is het schimpen op deze manier van politiek bedrijven populair. En ook al willen partijen niet meer geassocieerd worden met de regentenmentaliteit die zo lang de Nederlandse politiek bepaalde, is de kritiek zeker niet verstomd.
Korte inhoud: Mensenrechten zijn niet het logische vervolg op de vrijheidsstrijd van de westerse mens door de eeuwen heen, maar hebben pas recent hun bijna heilige status gekregen. Mensenrechten gaan nu boven de politiek uit, hebben het laatste woord. Maar het is de vraag of dat zo moet blijven. Stelling van het boek: Mensenrechten zijn de laatste utopie. Stijl: Vrij zwaar academisch. Geschikt voor: mensen die zich bezig houden met mensenrechten en daar kritisch naar durven kijken.
Korte inhoud: Beschrijving van de opkomst en achtergrond van Islamitische Staat, de meest extreme terroristische beweging die de wereld kent. De nadruk ligt op de beschrijving van hoe IS zichzelf presenteert aan de buitenwereld door propaganda en ideologie. Stelling van het boek: IS onderscheidt zich door de publieke wreedheden en het eindtijddenken. Stijl: Eerder journalistiek dan wetenschappelijk. Behoorlijk wat herhaling. Geschikt voor: Iedereen die iets meer wil weten over IS dan in de kranten staat.