Iets wat zichtbaar is, niet zien. Dat is een van de thema’s in het buitengewoon persoonlijke boek van Ari Shavit over het verleden (en een beetje over de toekomst) van Israël. Toen zijn overgrootvader, de Brit Herbert Bentwich, in 1897 Palestina bezocht zag hij een land dat zeer geschikt was voor het zionistische project, met name voor de arme en bedreigde Joden uit Oost-Europa. Dat er al een half miljoen Arabieren woonden zag hij niet. De nomaden en horige boeren waren in de ogen van de Victoriaanse gentleman niet van belang. Later werden de Arabieren, die op een gegeven moment nader werden gedefinieerd als Palestijnen, uiteraard wel zichtbaar. In de jaren twintig werden er communistische nederzettingen gebouwd, de volgende episode die Shavit belicht. Met een strikte discipline worden gebieden ontgonnen, bomen geplant, huizen gebouwd, maar er wordt ook gemusiceerd. Shavit is onder de indruk van hun prestaties, maar hij is ook bang voor ‘hun vuur’. Zo trekt Shavit van episode tot episode. Hij gaat op pad om de sinaasappelplantages te bekijken, de vruchten werden ‘jaffa’s’ genaamd naar de havenstad van waaruit ze in de jaren dertig naar de rest van de wereld werden geëxporteerd. Het bewijs wordt geleverd dat het…
Deze recensie van het boek Small State, Big Politics over Qatar werd gepubliceerd in de Internationale Spectator van mei 2014 onder de titel De subtiele macht van het steenrijke emiraat. Daarom dit keer een pdf. De PDF van dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit de Internationale Spectator, maandblad voor internationale politiek, uitgegeven door de Koninklijke Van Gorcum te Assen namens het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen ‘Clingendael’ te Den Haag.
Korte inhoud: Dit boek biedt inzicht in het denken over westerse overheersing in de negentiende en twintigste eeuw in het gebied van Turkije tot Japan. De schrijver probeert het fenomeen van de westerse overheersing van ‘de andere kant’ te bekijken, van de kant van de ontvangers en dan via ‘enkele van de intelligentste en sensitievste mensen’. Het beschrijft vrij uitvoerig het doen en laten en de opvattingen van een aantal in het Westen vrij onbekende politieke denkers, die worstelden met de vraag hoe ze de westerse overheersing konden combineren met hun eigen traditionele cultuur. Wat moest het antwoord zijn op de overmacht van het Westen: nationalisme, islamisme, confusianisme, militarisme? Mishra trekt de lijnen door tot het heden, waarin sommige landen hun achterstand inlopen en andere niet of nauwelijks. Stelling van het boek: Het Oosten heeft de overheersing door het Westen nooit klakkeloos geaccepteerd, maar ook geen sluitende manier gevonden om daar mee om te gaan. Stijl: Beschrijvend en analyserend. Mix van biografie en ideeëngeschiedenis. Z Geschikt voor: anti-imperialisten, BRIC-gelovigen en declinisten. Ga hier naar de recensie van het boek Tijd van Woede van Pankaj Mishra.
Korte inhoud: Een journalist van Le Monde onderzoekt in Libië het seksleven van Moammar Khaddafi. Dat was gewelddadig, extreem, exorbitant en een belangrijk machtsmiddel. Niemand was veilig voor hem. Stelling: Er is te weinig aandacht voor de seksuele misdaden van Khaddafi. Stijl: Journalistiek, niet diepgravend. Geschikt voor: personen die geïntereseerd zijn in de werking van macht, in Khaddafi.
Korte inhoud: Geschiedenis van de Moslimbroederschap sinds de oprichting in 1928 tot na de Arabische opstanden. Zowel de ontwikkelingen in Egypte als daarbuiten worden gevolgd. Stelling van het boek: De Moslimbroederschap is een opportunistisch gezelschap, dat zich vaak heeft aangepast aan de veranderende omstandigheden. Stijl: Licht academisch. Weinig anekdotisch of persoonlijk. Geschikt voor: studenten Midden-Oosten.
Korte inhoud: Een Nederlandse wetenschapper doet in het Midden-Oosten en Indonesië onderzoek naar de uitbuiting van dienstmeisjes. Dit is de chick-lit versie van het proefschrift van Antoinette Vlieger. Het gaat vooral over seks en die lastige zoektocht naar ‘de ware’, de man die niet bedriegt. We komen zeker zoveel over Antoinette te weten als over de dienstmeisjes. Stelling van het boek: Dienstmeisjes in het Midden-Oosten hebben het zwaar, maar de mogelijkheden van buitenstaanders om daar verandering in te brengen zijn beperkt. Stijl: Chick lit, met een beetje sociale wetenschappen. Geschikt voor: liefhebbers van pulp non-fiction, het Midden-Oosten en dienstmeisjes.
Korte inhoud: Een familiegeschiedenis uit Syrië, door de ogen van een opgroeiende vrouw. Het speelt in de tijd van de opstand van de Moslimbroederschap tegen Hafez al-Assad, de vader van de huidige heerser. Het meisje groeit op in een huishouden met drie tantes, en een blinde bediende, in Aleppo. Mannelijke familieleden sluiten zich aan bij de Moslimbroeders, zij zelf ook. Zeer levendig en beeldend beschrijft Khalifa de strijd, zowel fysiek, als die in het hoofd van het meisje. Ze komt in de gevangenis terecht, maar weet te overleven. Dit boek speelt in het verleden, maar heeft een sterke actualiteitswaarde. Het boek werd in Syrië verboden. Stelling van het boek: Onverzoenlijkheid is het gevolg van fundamentalisme en dictatuur. Stijl: Literair, beeldend, kleurrijk, traag. Waardering: Geschikt voor: het schetsen van een achtergrond van wat er nu in Syrië gebeurt.
Korte inhoud: Een geschiedenis van het grote schisma in de islam tussen soennieten en sjiieten, een verdeeldheid die ontstond kort na de dood van de profeet Mohammed en die tot op de dag van vandaag zijn bloedig effect heeft. In dit boek, dat vooral gaat over de gebeurtenissen in de zevende eeuw van de christelijke jaartelling wordt ook af en toe het heden en recente verleden besproken. Dit is een bloedstollend verhaal over verraad, geloof, strijd, loyaliteit en familiebetrekkingen. Stelling: Zonder kennis van de breuk tussen soennieten en sjiieten is het huiidige Midden-Oosten niet te begrijpen. Stijl: Historisch, verhalend, meeslepend. Meer een thriller dan een academisch werk. Waardering: Geschikt voor: Iedereen die het Midden-Oosten wil volgen.
Korte inhoud: De geschiedenis van de Amerikaanse betrekkingen met het Midden-Oosten sinds de stichting van de republiek in 1776 tot aan de oorlog van 2003 in Irak. Met de nadruk op de eerste honderdvijftig jaar, tot het einde van de Tweede Wereldoorlog. Bomvol anekdotes en mooie details uit rijk bronnenmateriaal, maar ook met heldere analyses. Stelling van het boek: De Amerikanen deden in het Midden-Oosten meer goed dan kwaad. Stijl: Historisch, inlevend, analytisch. Geschikt voor: Deze voormalige New York Times bestseller is geschikt voor een breed publiek.
Het Midden-Oosten wordt vaak als een hopeloos deel van de wereld gezien. Cultuur, religie, politiek, geografie en economie lijken op een noodlottige manier op elkaar in te grijpen. Stagnatie, geweld, en onderdrukking zijn daarvan de uitkomst. De Amerikaanse journalist Neil Macfarquhar schetst een ander beeld. Zonder te rooskleurig te worden gaat hij op zoek naar mensen die veranderingsgezind zijn. En hij beschrijft ook de beperkingen waar ze aan onderhevig zijn.Dit is typisch zo’n boek waarin een correspondent terug kijkt op zijn eigen activiteiten, de leukste en boeiendste verhalen nog eens naar voren haalt en afstand neemt van het dagelijks nieuws.