Boekenstrijd

Korte inhoud: Twee bundels met artikelen uit de afgelopen tientallen jaren van emeritus hoogleraar Maarten Brands. Een deel richt zich op de geschiedschrijving, de ‘theoretische geschiedenis’, een op internationale zaken. Stelling van het boek: De geschiedenis kan ons iets leren, als we willen. Stijl: Scherp, analytisch. Waardering: Geschikt voor: Mensen die niet bang zijn voor lastige vragen en lastige antwoorden.  

Korte inhoud: Deze geschiedenis van de Europese integratie na de Tweede Wereldoorlog, met veel aandacht voor Nederland, werkt vooral ontnuchterend. Matthieu Segers wil de illusies rond dit project speelden en spelen opheffen en de kennis over de Europese integratie vergroten. Stelling van het boek: We moeten aanvaarden dat de Europese integratie niet rechtlijnig is en niet rationeel te begrijpen. Maar ook voor Nederland is Europa onmisbaar. Stijl: fraai, scherp, beeldend, analytisch, af en toe retorisch,. Geschikt voor: een redelijk breed in Europa geïnteresseerd publiek.

Deze recensie van het boek Small State, Big Politics over Qatar werd gepubliceerd in de Internationale Spectator van mei 2014 onder de titel De subtiele macht van het steenrijke emiraat.  Daarom dit keer een pdf.    De PDF van dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit de Internationale Spectator, maandblad voor internationale politiek, uitgegeven door de Koninklijke Van Gorcum te Assen namens het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen ‘Clingendael’ te Den Haag.

Korte inhoud: Een scherpe diagnose van de problemen waar Europa mee geconfronteerd wordt, inclusief een uitweg. De Belgische onderzoeker Jonathan Holslag gaat zonder taboes op stap om te beschrijven hoe de zaken ervoor staan en combineert idealisme met realisme. Stelling: Europa kan zich handhaven in de Aziatische eeuw. Stijl: Helder, zakelijk, af en toe een reportage element. Geschikt voor: Iedereen die Europa serieus neemt (en 550 pagina’s wil lezen)

Korte inhoud: Twee boeken over het leven van militairen na hun missie in Afghanistan. Ze wijzen beide op de problemen na terugkeer in de ‘normale’ maatschappij na de heftige ervaringen in een gebied waar Nederland officieel niet in oorlog was, maar de spanning groot was. Ook de confrontatie met de Afghaanse manier van leven draagt bij aan de afstand tussen ‘hier’en ‘daar’, die moeilijk te overbruggen is.    

Korte inhoud: Dit zijn de ‘analytische memoires’ van een intellectueel die in de politiek verzeild raakt. Hoogleraar mensenrechten en politiek Michael Ignatieff wordt gevraagd zich in de Canadese politiek te mengen, wordt partijleider van de Liberalen, maar zijn carrière eindigt uiteindelijk als een mislukking. Hij probeert uit zijn ervaringen algemene lessen te trekken. Stelling: Democratie is het beste, ondanks alles.  Stijl: Beschouwend en beschrijvend. Waardering: Geschikt voor: politieke junkies en politiek-haters.

Korte inhoud: De natiestaat heeft gefaald. De burgemeesters van grote steden zijn beter in staat om de problemen van de wereld op te lossen. De toenemende urbanisatie, de intensievere connecties tussen steden en hun progressieve karakter maken hen daar geschikt voor. Stelling: Burgemeesters moeten de wereld besturen. Stijl: Pamflettistisch met academisch sausje. Waardering: Geschikt voor: Burgemeesters die zichzelf nog niet belangrijk vinden.    

Korte inhoud: Landen falen omdat de economische en politieke instellingen ten goede komen aan een kleine groep en de meeste anderen uitsluiten. De schrijvers illustreren dit aan de hand van tal van voorbeelden uit een groot deel van de geschiedenis. Alleen landen die er in geslaagd zijn een groot deel van de bevolking te betrekken bij de economische en politieke ontwikkelingen zijn succesvol en zullen dat blijven. Stelling van het boek: It’s the history, stupid. (dus niet de economie) Stijl: Academisch, maar wel toegangelijk. Wat herhalerig. Geschikt voor: iedereen die een verklaring zoekt voor het succes van bepaalde landen en het falen van andere. Of politieker gezegd die wil weten waarom het Westen economisch en politiek succesvol is en de rest niet, minder of slechts tijdelijk.

Wat is er met de Verenigde Staten gebeurd? Het was de trotse koploper van de wereld. De leidende economie werd geschraagd door een bouwwerk van stabiele gezinnen van tevreden huiseigenaren, gezonde industrieën in blakende stadjes vol familiebedrijven en een betrouwbare politiek waar belangen werden afgewogen. Maar nu is het een land van permanente crisis en politieke stagnatie. En het verval begon veel eerder dan de financiële crisis van 2008. In de decennia daarvoor werden de fundamenten van het gezonde Amerika ondermijnd. Dat is het beeld dat George Packer schetst  in zijn ambitieuze boek The Unwinding. Het is geen vrolijk geheel, maar wel bijzonder lezenswaardig. Packer verbindt op buitengewoon elegante wijze de geschiedenis van individuele Amerikanen aan de grote ontwikkelingen: de onttakeling van de industrie, de opkomst en groei van grote bedrijven als Walmart, de invloed van het grote geld op de Amerikaanse politiek. De effecten worden op microniveau getoond. Daarmee worden processen die vaak met abstracte termen worden aangeduid zeer tastbaar. Packer heeft een brede blik, maar zoomt ook sterk in. Dat doet hij vooral door helemaal in de huid te kruipen van drie ‘hoofdpersonen’. Hun jeugdherinneringen, overpeinzingen en wederwaardigheden worden blootgelegd alsof hij  het allemaal zelf heeft meegemaakt. Tammy…

Korte inhoud: Anti-feministisch manifest. De schrijver probeert te bewijzen dat vrouwen de bevoorrechte sekse zijn: ze zijn altijd beschermd door mannen die het merendeel van het zware werk doen. Het feministisch idee dat de verhouding tussen man en vrouw fundamenteel moet veranderen is strijd met de menselijke natuur, onuitvoerbaar en ongewenst. Stelling van het boek: Vrouwen moeten niet klagen. Stijl: Provocerend, gedetailleerd maar toch selectief. Waardering: Geschikt voor: mannen en vrouwen. Niet geschikt voor: mensen met lange tenen of korte lontjes.