Foretelling the End of Capitalism – Francesco Boldizzoni
Geschiedenis , Toekomst / augustus 2, 2020

Voor NRC besprak ik het boek Foretelling the end of capitalism.  Intellectual misadventures since Karl Marx  Lees de recensie. Komt het einde van het kapitalisme nu dan echt? In een fascinerende ideeëngeschiedenis boort Francesco Boldizzoni de verwachtingen de grond in. Conclusie: Wie nu nog het einde van het kapitalisme wil verkondigen, doet er goed aan eerst dit boek te lezen. Zie over dit thema ook: Postkapitalisme Karl Marx Kapit...

Slowdown – Danny Dorling (link)
Toekomst / augustus 2, 2020

Voor de Nederlandse Boekengids besprak ik het boek Slowdown: The End of the Great Acceleration—and Why it’s Good for the Planet, the Economy, and Our Lives van de Britse geograaf Danny Dorling. Revoluties zijn van gisteren, onze tijd kenmerkt zich door vertraging, zo stelt Danny Dorling in zijn nieuwe boek Slowdown. Addie Schulte weegt de prognoses van de geograaf en merkt op dat diens observaties en wensen niet zelden door elkaar he...

Epiloog bij Grote verwachtingen – Geert Mak
Toekomst / juli 12, 2020

Was het echt nodig dat Geert Mak een Epiloog deed verschijnen bij zijn boekwerk over het Europa van de laatste twintig jaar, Grote verwachtingen? De ingrijpendheid van de corona-epidemie leek daarom te vragen. Werd alles niet opeens anders, ingewikkelder, moeizamer, somberder? Mak vond van wel. Het einde der tijden leek hem te naderen. ‘Het is alsof een engel uit het boek Openbaringen plotseling is neergedaald en met zijn adem dood e...

De egel en de vos – Isaiah Berlin
1800-1914 , Filosofie , Geschiedenis / juli 8, 2020

‘De vos weet van alles, maar de egel weet een groot iets’. Deze spreuk van de Griekse denker Archilochus heeft de Britse filosoof Isaiah Berlin in 1951 gebruikt om een verschil aan te duiden tussen twee types denkers, kunstenaars en schrijvers. ‘De vos’ verkent het veld wijd en zijd, snuffelt hier eens aan, laat daar een spoor achter, maar laat zich niet vastpinnen. ‘De egel’ is minder avontuurlijk, maar weet een ding goed, hoe zich ...

Morgen komt geen dag te laat – Ivan Krastev
Corona , Toekomst / juli 5, 2020

Wat betekent de corana-epidemie? Allerlei activisten, denkers en politici hebben daarover gespeculeerd. En dat is begrijpelijk. De enorme schaal van deze pandemie en de reacties daarop schreeuwen om duiding. Die kan uiteenlopen van bizarre complottheorieën (‘5G verzwakt ons immuumsysteem’) tot filosofische analyses waarin grote begrippen als ‘de natuur’, ‘de planeet’ en ‘de mensheid’ je om de oren vliegen. De interpretatie van politi...

Friedrich Nietzsche en de slimme dieren
Filosofie / juni 12, 2020

Al bijna mijn hele lezende leven heb ik boeken van Friedrich Nietzsche. De fascinatie met de filosoof met de hamer begon al jong en was een familiekwestie. Ook een guilty pleasure, misschien, gezien zijn dubieuze interpretatie. Zijn boeken waren lastig door te komen, maar de aforismen maken ze geschikt om in te grasduinen. Onlangs las ik Aldus sprak Zarathoestra eindelijk in zijn geheel. Ik kreeg dit exemplaar, in de oude vertaling, ...

Pandemie. Hoe corona de wereld verandert – Slavoj Žižek
Corona , Filosofie , Overige / mei 13, 2020

Als er een ramp uitbreekt, zijn er in theorie twee reacties mogelijk. Het is redden wie zich redden kan, of het is allen ten samen tegen het gevaar. In de praktijk zijn er uiteraard allerlei mengvormen mogelijk. In de Covid-19-epidemie lijkt de solidariteit binnen landen groot. Tussen landen is de samenwerking vaak ver te zoeken en is de corona-epidemie zelfs een nieuw strijdtoneel in de geopolitieke strijd tussen China en de VS. In ...

De toekomst van Nederland – Floris Alkemade
Modern utopisme , Toekomst / april 22, 2020

‘Evolutie kent maar één richting: vooruit.’ Met die stelling sluit rijksbouwmeester Floris Alkemade het eerste hoofdstuk van zijn boekje De toekomst van Nederland af. Dat roept vragen op. Wat wordt bedoeld met evolutie? Het biologische proces of iets anders? En wat is ‘vooruit’? Wordt alles altijd beter? Niet heel veel pagina’s later blijkt dat Alkemade zijn eigen stelling te boud vindt. Dan is er sprake van een ‘omgekeerde evolutie’...

Ondergeschikt – Angela Saini
Overige / april 22, 2020

De wetenschap heeft vaak gediend om te bewijzen dat vrouwen minder capabel zijn dan mannen. Wetenschapsjournaliste Angela Saini trekt tegen deze opvattingen ten strijde. Dat leidde tot het boek Ondergeschikt waarin de boodschap het soms van de nieuwsgierigheid wint. En waar de verwarring over de grens tussen natuur en cultuur niet wordt weggenomen. Saini gaat uitgebreid in op de rol van vrouwen in samenlevingen van jagers-verzamelaar...