Boekenstrijd

Korte inhoud: Aan de hand van hoofdstukken over  televisie, muziek, film, religie, media, seksualiteit en de vrouw biedt Hassnae Bouazza een inkijkje in de mores van Arabieren. Soms is dat zeer persoonlijk, soms afstandelijker. Stelling van het boek: In de Arabische wereld zijn meer culturele veranderingen gaande dan de meeste mensen denken. Stijl: Journalistiek, persoonlijk, soms polemisch. Geschikt voor: Islamofoben, Islamofielen, arabisten in de dop, mensen die nieuwsgierig zijn naar wat er in de huiskamer van Marokkanen gebeurt.

Korte inhoud: De natiestaat wordt van buitenaf ondermijnd door supranationale organisaties en van binnenuit door multiculturalisme. De Europese elites hebben bewust de natiestaat verzwakt, en dat is een proces dat gaandeweg verdergaat. De Europese Unie is daarvan het sterkste, maar niet het enige voorbeeld. Stelling van het boek: Alleen in een natiestaat kan democratie bestaan. Stijl: Academisch, maar ook polemisch en kort door de bocht. Waardering: Geschikt voor: Eurofoben, eurosceptici, en eurofielen met dikke huid.

Gastrecensie: Bas Soetenhorst Als je afgaat op wat Pim Fortuyn in interviews en in zijn boeken heeft beweerd, moest zijn vader zich na de oorlog verantwoorden voor de bijzondere rechtspleging. Zijn lievelingstante was van adel. Hij was het lievelingetje van zijn moeder. Op het Mendelcollege in Haarlem was hij voorzitter van de debatingclub. Op persoonlijk advies van toenmalig KVP-voorman Norbert Schmelzer ging hij in 1967 sociologie studeren. Als student kreeg hij van zijn vader een voor die tijd forse maandelijkse toelage van zevenhonderd gulden. Hij speelde een vooraanstaande rol als studentenleider en was innig bevriend met voorman Ton Regtien. Hij wilde nooit lid worden van de CPN en toen zijn broer Joos bij een auto-ongeluk overleed, moest hij hem identificeren. In De jonge Fortuyn toont zijn biograaf Leonard Ornstein aan dat het allemaal onzin is. Fortuyn maakte een sprookjesachtige wereld van zijn verleden. Hij creëerde zijn eigen Efteling, waarin hij een loopje nam met de waarheid.  

Honderden pagina’s lang beschrijft Feinstein op levendige manier de schimmige wereld van de wapenhandel. Hij begint in de jaren zeventig. Bekende wapenhandelaren als Viktor Bout, maar ook veel onbekende figuren komen er in voor. Ook Nederlandse handelaren en uiteraard prins Benhard. Feinstein legt zichzelf weinig beperkingen op: het gaat over de aankopen van kalasnikovs door Afrikaanse rebellen, de miljardenaankopen van Arabische koninkrijken en de manier waarop het Pentagon veel te veel betaalt voor wapens die minder kunnen dan in de brochure van de wapenindrustrie stond. Zijn belangrijkste stelling is dat wapenhandel niet deugt en veel beter gereguleerd moet worden. Hij gebruikt een levendige, maar feitelijke stijl. De inleiding en de epiloog zijn meer een pamflet, een oproep om de wereld te veranderen. Dit boek is geschikt voor tegenstanders en lobbyisten van de wapenindustrie en zeker ook voor geïnteresseerde burgers. Het is de basis voor de documentaire Shadow World. Hieronder een interview met Andrew Feinstein uit Het Parool van 29 november 2011.

Kolonialisme was best nuttig. Het hielp landen om modern te worden. Dat is, heel in het kort, de boodschap van het boek van hoogleraar algemene geschiedenis Wim van den Doel over de activiteiten van Nederland overzee sinds 1800. Deze opvatting wordt vervolgens wel met veel kanttekeningen gebracht. Het resultaat is een zeer genuanceerd overzichtswerk van tweehonderd jaar Nederlandse activiteiten, waaronder, maar niet beperkt tot, ontwikkelingssamenwerking, vredesmissies, oorlogen, investeringen, uitbuiting en onderzoek. Het zijn boeiende gebeurtenissen, maar ze komen in dit werk niet tot leven, maar worden in een vrij simplistisch wereldbeeld geperst. En dat is jammer.

Normaal schrijft Wim Boevink, verslaggever van Trouw, over zaken als de opvoedkundige aspecten van het schoonmaken van het caviahok. Hij heeft een dagelijkse rubriek, Klein verslag, op pagina twee, die de nogal ernstig getoonzette krant een iets luchtiger karakter moet geven. Maar van november 2009 tot mei 2011 was zijn rubriek niet zo luchtig. Hij bezocht zo ongeveer alle zittingen van het proces tegen Ivan/John Demjanjuk, die in München terecht stond voor medeplichtigheid aan moord, 28.000 keer gepleegd, waar hij steeds een stukje over schreef. Bij het begin van het proces was de verwachting dat het een half jaar zou duren. Maar dat werd drie keer zo lang. Het werd dus een uitputtingsslag.  

Een van de meest indringende gebeurtenissen die Bas Heijne de laatste tijd zag, was het doodschieten van een kariboe door Sarah Palin. Het was onderdeel van een tv-serie waarin Palin als een gewone, volkse vrouw werd geportretteerd. Maar dit was niet meer zomaar een jacht, Palin richtte haar geweer op de ‘morele superioriteit’ van al haar tegenstanders. En dat is misschien ook wel een beetje terecht, want die morele superioriteit is maar al te vaak gebaseerd op het ‘zwelgen’ in het geloof in eigen goedheid. Palin heeft dus gelijk, aldus Bas Heijne. Op zijn minst een beetje, want dit is natuurlijk geen onvoorwaardelijke liefdesverklaring aan Sarah Palin en haar Amerikaanse vorm van populisme. Maar in ieder geval hebben haar progressieve tegenstanders ook niet helemaal gelijk met hun verontwaardigde antwoorden vanuit de ivoren toren van het linkse gedachtegoed.

Nederland had nooit moeten beginnen aan de missie in Uruzgan, als de omstandigheden in Afghanistan de doorslag hadden gegeven. Maar de Nederlandse rol in de Navo en de verhouding met de Verenigde Staten waren belangrijker. Dat is de stelling van militair historicus Christ Klep. Op zich is het niet zo opzienbarend en deze conclusie was natuurlijk al te trekken op het moment dat de regering en Kamer beslisten.

Het inmiddels opgeheven Amsterdamse stadsdeel Slotervaart had op zijn website een speciale sectie voor de buitenlandse pers. Een Duitse journalist gaf stadsdeelvoorzitter Ahmed Marcouch de eretitel ‘Sheriff van Klein-Marokko’. Ian Buruma schreef voor de New Yorker een artikel waarin hij een hoofdrol had en de VPRO zond een documentaire over hem uit. Over Marcouch valt dus het een en ander te vertellen, en dat heb ik ook gedaan toen ik nog de Amsterdamse stadspolitiek versloeg voor Het Parool. Af toe was alle aandacht voor de man en zijn uitspraken misschien wat overdreven, maar meestal waren er goede redenen voor. Want Marcouch belichaamt als geen ander de strijd rond dé thema’s van afgelopen jaren: immigratie, integratie, islam, criminaliteit, achterstand en emancipatie. En er is zelfs alle reden een boek over hem te schrijven. Maar deze autobiografie is vooral een gemiste kans.

‘Bram Peper was een fatsoenlijk en integer man.’ Op de laatste bladzijde van zijn biografie trekt Henk van Osch een conclusie die niet iedereen zal delen. Door de bonnetjesaffaire kleeft aan Peper het imago van een zakkenvuller. Dat is tragisch, al was het maar omdat hij bovenal een onafhankelijk denker en strateeg is geweest binnen en buiten de PvdA. Al in 1980 wierp hij de vraag op of integratie met behoud van culturele identiteit niet een verkeerd uitgangspunt was. Hij bestreed het PvdA-taboe op het ter discussie stellen van de koppeling van uitkeringen aan lonen, legde de basis voor het grotestedenbeleid en was als burgemeester (1982-1998) aanjager van de modernisering van Rotterdam. * Gastrecensie door Bas Soetenhorst *